ਭਾਣਾ

ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ

 ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੋਚ ਸਵਾਰਥੀ ਹੈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆ ਨਾਲੋ ਉੱਚਾ ਦੇਖਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਤੋਂ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਨ ਦੀ ਲੋਚਾ ਤੱਕ ਲੈ ਆਂਦਾ । ਸੰਸਾਰਕ ਸੁਖ ਭੋਗਣ ਲਈ ਮੁਖੀ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹ ਖੁਹਾਈ ਕਰ ਨਿਮਾਣੇ ਨਿਤਾਣੇ ਬਣਾ ਛੱਡਿਆ । ਕੁਛ ਤਾਂ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਾ ਸਮਝ ਅਉਣ ਵਾਲੇ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਸੀ ਉੱਪਰੋ ਡਾਢੇ ਲੋਕਾਂ ਹੋਰ ਡਰਾ ਕੇ ਇਹ ਗੱਲ ਜਚਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਅਦਿੱਖ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੁਕਮ ਮੰਨਣ ਲਈ ਹੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ

                                       ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਤਾਰੇ ਵਿੱਚ ਕਾਣੀ ਵੰਡ ਦੇਖਦਿਆਂ , ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਵਰਨ ਵੰਡ ,ਅਤੇ ਤਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸਾਜੇ ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਮਾੜੇ ਨਾਲ਼ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਵਿਹਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਕੁਝ ਜਾਗੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿਸ ਰਹੀ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਅਵਾਜ ਉਠਾਈ ਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ । ਸ਼ਰਧਾ ਵੱਸ ਨਵੇਂ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਕ ਇਨਕਲਾਬੀ ਜੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਰੱਬ ਦੀ ਥਾਂ ਟਿਕਾ ਦਿੱਤਾ (ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੇ ਰੱਬ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਦੁਹਾਈਆਂ ਪਉਂਦੇ ਰਹੇ) ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ‘ਧਰਮ’ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ । ਨਵਾਂ ਸੋਚ ਹੁਲਾਰਾ ਦੇ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਭੋਗ ਰਹਿਬਰ ਲੋਕ ਤਾਂ ਚਲੇ ਗਏ ਪਰ ਸਮਾ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਫਿਰ ਲੋਟੂ ਟੋਲੇ ਦੇ ਹੱਥ ਆ ਗਿਆ । ਲੋਟੂ ਟੋਲੇ ਨੇ ਹੱਕ ਸੱਚ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਬਣਾਏ ਅਰਥ ਦੇ ਕੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਧਾਰਮਿਕ ਪਖੰਡਾਂ ਦੇ ਸੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਕੜ ਲਿਆ ।

ਫਿਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਜੋ ਧਾਰਮਿਕ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਕੀ ਹੈ ? ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਦੁਨਿਆਵੀ ਉਦਾਹਰਣ ਦਾ ਆਸਰਾ ਲਈਏ । ਹਰ ਦੇਸ ਵਿੱਚ ਸੜਕੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਖਾਸ ਨਿਯਮ ਹਨ । ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਚੱਲਣਾ , ਸਟਾਪ ਸਾਈਨ ਤੇ ਰੁਕ ਕੇ ਚੱਲਣਾ , ਸਪੀਡ ਦੀ ਪਾਬੰਦੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਮੁੱਖ ਗੱਲਾਂ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਥਾਰਟੀ ਕਾਬੂ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਟਰੈਫਿਕ ਲਾਈਟ ਸਿਸਟਮ ਹੈ , ਕੈਮਰੇ ਲੱਗੇ ਹਨ ਕਿਤੇ ਪੁਲੀਸ ਵੱਲੋਂ ਆਪ ਲੁਕਵੇਂ ਥਾਂ ਖੜ ਕੇ ਅਉਣ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ । ਅਸੀ ਇਸ ਪ੍ਰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਾਰਾ ਟਰੈਫਿਕ ਉਸ ਟਰੈਫਿਕ ਕੰਟਰੋਲ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਚਲਦਾ ਹੈ ,ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਗੱਡੀ ਅਉਣ ਵਾਲੇ ਟਰੈਫਿਕ ਵਾਲੇ ਪਾਸਿਓ ਕੱਢਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ , ਰੈੱਡ ਲਾਈਟ ਤੇ ਸੜਕ ਕਰਾਸ ਕਰਕੇ ਕਹੀਏ “ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਜੀ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕੰਟਰੋਲ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ ਚਲਦਾ ਹੈ ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਗਲਤੀ ਨਹੀਂ” । ਜੇ ਕੋਈ ਇਸ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਤੀਜੇ ਛੋਟੇ ਵੱਡੇ ਐਕਸੀਡੈਂਟਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਅਉਂਦੇ ਹਨ । ਭੁੱਲ ਭੁਲੇਖੇ ਜਾਂ ਜਾਣ ਬੁੱਝ ਕੇ ਗਲਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਆਪਣੀ ਤੇ ਸੜਕ ਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੁਕਮ ਅਦੂਲੀ ਕਰਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਆਪਣਾ ਲਾਈਸੈਂਸ ਕੈਂਸਲ ਕਰਵਾਉਣਾ , ਭਾਰੀ ਨਕਦ ਰਕਮ ਜ਼ੁਰਮਾਨੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਣਾ ਹੈ ।

                     ਬਿੱਲਕੁੱਲ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਾਜਿਆ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਰਜਾ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਨਿਯਮ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਹ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਭਾਵ ਮੇਰੇ ਹੁਕਮ ਬਿਨ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜੇ ਕੋਈ ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਮੌਤ ਤੱਕ ਦੀ ਸਜਾ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਬਣ ਗਈ ਕਿ ਰਾਜੇ ਦੇ ਹੁਕਮ ਬਿਨ ਪੱਤਾ ਨਹੀ ਝੂਲ ਸਕਦਾ , ਧਾਰਮਿਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸੇਧ ਦੇਣ ਲਈ ਕੁਝ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸੂਲ ਜਿਵੇਂ ਸੱਚ ਬੋਲਣਾ , ਹੱਕ ਦੀ ਖਾਣੀ , ਆਪਣੀ ਕਮਾਈ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨੀ ਜੋ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕਮਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਦਾਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਦੇ ਸਨ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਠੀਕ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਇਹੀ ਦਾਨ ਪ੍ਰਥਾ ਵਰਗੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਪਰਵਾਰਿਕ ਸਮਾਜਿਕ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਭੱਜੇ ਸਵਾਰਥੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਬਣਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀਆਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਨਰਕ . ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਡਰ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਧਰਮ ਦੀ ਖੱਡ ਵਿੱਚ ਧਕੇਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤੇ ਟਪੋਰੀ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਦੀ ਰੱਸੀ ਲਮਕਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਖੱਡ ‘ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਦੇ ਲਾਰੇ ਲਾਉਣ ਲਾਗੇ । ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਧਰਮ ਨੇ ਰਾਜੇ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾ ਲਿਆ । ਧਰਮ ਤੇ ਰਾਜ ਦਾ ਆਗੂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਗਏ । ਧਰਮ ਇਕੱਲਾ ਧਰਮ ਨਾ ਰਹਿ ਕੇ “ਰਾਜ ਧਰਮ” ਬਣ ਗਿਆ ਧਰਮ ਤੇ ਰਾਜ ਇੱਕ ਹੋ ਗਏ ਚੋਰ ਤੇ ਕੁੱਤੀ ਰਲ਼ ਗਏ । ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਪਰਮ ਮਿੱਤਰ ਇਕਬਾਲ ਗਿੱਲ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ “ਸਿਆਸਤ, ਤੇ ਪੁਜਾਰੀ ਵਰਗ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੀ ਸੰਢ-ਗੰਢ ਹੈ

ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਲੋਟੂਆਂ ਦੀ ਚਾਕਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ

ਪੁਜਾਰੀ ਗਰੀਬ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੇ ਕੀਤੇ ਪਾਪਾਂ ਕਾਰਨ ਗਰੀਬ ਹੋ ਇਸ ਜਨਮ ਵਿਚ ਭਾਣੇ ਵਿਚ ਰਹੋ ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਸੁਧਰ ਜਾਣਗੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਲੋਕ ਸੁਧਰ ਜਾਵੇਗਾ

ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਚਾਲ੍ਸਾਜ਼ੀ ਹੈ ਅਮੀਰ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕਮਾਲ ਦਾ ਹੈ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਚੂਸੋ ਫਿਰ ਦਾਨ ਕਰੋ

ਇਹ ਪੂਰਾ ਹਿਸਾਬ ਹੀ ਤਰਕ-ਸੰਗਤ ਨਹੀਂ, ਫਿਰ ਵੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਹ ਕਮਾਲ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ

” ਮੇਰੇ ਖਿਆਲ ਵਿੱਚ “ਰਾਜਧਰਮ” ਤੋਂ ਇਹੀ ਗੱਲ ਪੁੱਠੀ ਸਿੱਧੀ ਹੋ ਕੇ “ਧਰਮਰਾਜ” ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਤੱਕ ਜਾ ਪਹੁੰਚੀ ।ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਤੇ ਰਾਜ ਦੀ ਚੱਕੀ ਦੇ ਦੋ ਪੁੜਾਂ ਨੇ ਪੀਸਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਾਲਮ ਕਨੂੰਨ ਤੋਂ ਅਜਾਦ ਹੋਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਕੇ ਧਰਮ ਰਾਜ ਭਾਵ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਤੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਤਾਂ ਪੱਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝੂਲ ਸਕਦਾ ਤੂੰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦਾਂ ਹੈੰ ?

                             ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਸੋਚ ਦੀ ਗੁਲਾਮ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੋਚ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਮਸਲਨ ‘ਰੱਬ’ , ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਆਸਣ ਤੇ ਬੈਠਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਦੇ ਖਾਸ ਸਰੂਪ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ , ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕੇ ਰੱਬ ਦਾ ਕੋਈ ਸਰੂਪ ਨਹੀਂ , ਕੋਈ ਰੰਗ ਨਹੀਂ , ਕੋਈ ਉਸਦੀ ਖਾਸ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਨਹੀਂ , ਭੁਲਿਓ ਲੋਕੋ ਇਹ ਰੱਬ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿੱਚ ਵਸਦਾ ਹੈ ਇਹ ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਜੋ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੋ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਸਮਝੋ ! ਰੱਬ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਤੁਹਾਨੁੰ ਜੋ ਲੋਟੂ ਟੋਲੇ ਵੱਲੋਂ ਗੁਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ ! ਜਾਲਮ ਰਾਜੇ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਤੇ ਜ਼ੁਲਮੀ ਕਨੂੰਨ ਬਿਨਸਨਹਾਰ ਹਨ । ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਕਨੂੰਨ ਅਟੱਲ ਹੈ , ਨਿਰਭਉ ਹੈ, ਨਿਰਵੈਰ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਤੇ ਇਹ ਜਾਲਮ ਵੀ ਸਭ ਇੱਕ ਅਦਿਖ ਸ਼ਕਤੀ ਸੇ ਸਾਜੇ ਹਨ ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਗੁਲਾਮ ਕਿਉਂ , ਇਹਨਾਂ ਜਾਲਮਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਹੱਕ ਸੱਚ ਦਾ ਰਾਹ ਅਪਣਾ ਕੇ , ਕਾਣੀ ਵੰਡ ਰੋਕ ਕੇ , ਖੁੰਢੀ ਕਰ ਦਿਉ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਇਕ ਹੋ ਜਾਉ ਸਭ ਕੋਈ ਛੋਟਾ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਨਾ ਦਿਸੇ ਬੇਗਮ ਪੁਰਾ ਬਣਾ ਦਿਉ ਇਸ ਸਮਾਜ ਨੂੰ । ਰਾਜੇ ਸ਼ੀਹ , ਮੁਕਦਮ ਕੁਤੇ ਹਨ । ਇਹ ਲੋਕ ਸ਼ਕਤੀ ਮੂਹਰੇ ਜਿਆਦਾ ਦੇਰ ਨਹੀ ਟਿਕ ਸਕਣਗੇ ਇਹ ਮਾਰਗ ਥੋੜਾ ਔਖਾ ਜਰੂਰ ਹੈ ਔਕੜਾਂ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਣਾ ਮੰਨ ਕੇ ਖਿੜੇ ਮੱਥੇ ਸਹੋ ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਸੀ ਡਰ ਕੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੜ ਵੱਟ ਬੈਠੇ ਰਹੋ ਤੇ ਭਾਣਾ ਭਾਣਾ ਦੀ ਮਾਲਾ ਫੇਰਦੇ ਮਰ ਜਾਵੋਂ । ਇਹ ਮਾਰਗ ਸਿਰ ਧਰ ਤਲੀ ਗਲੀ ਮੇਰੀ ਆਉ ਦਾ ਮਾਰਗ ਹੈ । ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਕਨੂੰਨ ਵਿੱਚ ਇਥੇ ਚੰਗਾ ਵੀ ਹੈ , ਮੰਦਾ ਵੀ ਹੈ , ਪੁੰਨੀ ਵੀ ਹੇ , ਪਾਪੀ ਵੀ ਹੈ . ਰਾਜਾ ਵੀ ਹੈ ਪਰਜਾ ਵੀ ਹੈ ਸਾਧ ਵੀ ਹੈ ਚੋਰ ਵੀ ਹੈ , ਅਮੀਰ ਵੀ ਹੈ ਗਰੀਬ ਵੀ ਹੈ । ਜਿਵੇਂ ਸਹਿਰ ਦੇ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਨਿਯਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਹਨ ਤੋੜਨ ਵਾਲੇ ਵੀ ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੋੜਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਕਰਤੂਤ ਨੂੰ ਭਾਣਾ ਮੰਨ ਕੇ ਸਹੀ ਜਾਉ ।ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਹੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕੰਟਰੋਲ ਅਥਾਰਿਟੀ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿੱਚ , ਉਸ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਭਉਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਆਵਾਜਾਈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਬੱਤੀ ਪਾਰ ਕਰ ਜਾਣਾ , 50 ਦੀ ਸਪੀਡ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 100 ਤੇ ਗੱਡੀ ਭਜਾਉਣਾ , ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਲਾਈਨ ਛੱਡ ਕੇ ਇਨਕਮਿੰਗ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਦੀ ਕਾਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਕਨੂੰਨ ਤੋੜਨ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਨੂੰਨ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ।

                                ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਇਸਤਰੀ ਦੀ ਇੱਜਤ ਨਾਲ਼ ਖਿਲਵਾੜ ਕਰਨਾ ਮੈਨੂੰ ਭਉਂਦਾ ਨਹੀਂ , ਮੈਨੂੰ ਭਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਸੋਚ ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਜਾਨ ਵਾਰ ਕੇ ਵੀ ਉਸਦੀ ਇੱਜਤ ਦੀ ਰਖਵਾਲੀ ਕਰੇ ਇਹ ਮੇਰਾ ਭਾਣਾ ਹੈ , ਹੁਕਮ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਨ , ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਤਿਆਗਣ ਦਾ ਪਖੰਡ ਕਰਕੇ ਫਿਰ ਉਸੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਮੰਗ ਮੰਗ ਕੇ ਖਾਂਦੇ ਹੋ , ਇਹ ਮੈਨੂੰ ਭਉਂਦਾ ਨਹੀਂ , ਮੈਨੂੰ ਭਉਂਦਾ ਹੈ “ਘਾਲਿ ਖਾਇ ਕਿਛ ਹਥਹੁ ਦੇਇ” , “ਉਦਮ ਕਰੇਂਦਿਆ ਜੀਉ ਤੂ ਕਮਾਵਦਿਆ ਸੁਖ ਭੁੰਚ” । ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਭਉਂਦਾ ਕਿ ਸ਼ਰਾਰਤ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀ ਕੇ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਾਏ ਦੀ ਪਛਾਣ ਭੁੱਲ ਜਾਵੇਂ ।

                ਕੋਈ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫਤ ਆ ਪਈ , ਹੜ੍ਹ ਆ ਗਏ , ਬਿਮਾਰੀ ਆ ਗਈ , ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਪਤੀ ਜਾਂ ਪਤਨੀ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਭਾਣਾ ਹੈ , ਇਸ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਪਏਗਾ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਰਾਹ ਨਹੀ ਇੱਥੇ ਭਾਣਾ ਸ਼ਬਦ ਇੱਕ ਹੌਸਲਾ ਹੈ , ਧਰਵਾਸ ਹੈ ਪਰ ਭਾਵੇ ਕਿ ਇਸ ਨੁਕਸਾਨ ਅਸਹਿ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਤੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਰੋਈ ਜਾਵੇਂ ਤੇ ਪਿੱਛੇ ਬੱਚੇ ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪਰਵਾਰ ਰੁਲ਼ ਰੁਲ਼ ਕੇ ਮਰ ਜਾਵੇ ।

                         ਭਾਣੇ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਹੈ .ਜੇ ਇਹ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਜੋ 'ਭਾਈ' ਅਤੇ 'ਲੀਡਰ' (ਰਾਜਾ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ )ਮਿਲ਼ ਕੇ ਕੱਢਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਰਾਜੇ ਸੀਹ ਮੁਕਦਮ ਕੁਤੇ...ਪਾਪ ਕੀ ਜੰਝ ਲੈ ਕਾਬਲਹੁ ਧਾਇਆ ...ਅਤੇ ..ਉਦਮ ਕਰੇਂਦਿਆਂ ਜੀਉ ਤੂ ਕਮਾਵਦਿਆ ਸੁਖ” ਕਹਿਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਨਾ ਪੈਂਦੀ ।

                                                 ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਚਾਲਾਕ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਭਾਣੇ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਉਹੀ ਘਸੇ ਪਿਟੇ ਅਰਥ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬੁਰਾਈਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਥੱਲੇ ਲੁਕੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਕਸਰ ਬਾਕੀ ਨਹੀ ਛੱਡੀ । ਸੱਜਣ ਠੱਗ ਦਾ ਇੱਕ ਡੇਰਾ ਬੰਦ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਰਹਿਬਰ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਗਲੀ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ ਉੱਤੇ ਡੇਰਾ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕੁਆਰੀ ਸੋਚ ਦਾ ਸਤ ਭੰਗ ਕਰਨ ਲੱਗੇ । ਵਢੀਅਹਿ ਹੱਥ ਦਲਾਲ ਕੇ ..ਦਾ ਹੋਕਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸੇਵਕ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਹੀ ਸ਼ਰਾਧ ਮਨਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਣਗਿਣਤ ਉਦਾਹਰਣਾ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਜਿੱਥੇ “ਅਕਲੀ ਸਾਹਿਬ ਸੇਵੀਐ” ਵਰਗੀ ਤਰਕਵਾਦੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਪੱਠਾ ਗੇੜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ‘ਭਾਣੇ ਦਾ ਸੰਕਲਪ’ ਵੀ ਇੱਕ ਹੈ । ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇਚ ਸੋਚ ਭਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿ ਰੱਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ਬਿਨ ਪੱਤਾਂ ਨਹੀਂ ਝੁੱਲ ਸਕਦਾ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦਾ ਹੁਕਮ ਮੰਨ ਕੇ ਸਹੀ ਜਾਓ । ਜਾਲਮ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਨ ਵਾਲੀ ਤਰਕ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਜੰਗਾਲੀ ਗਈ ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ ਮਾਲਾ ਨੇ ਲੈ ਲਈ , ਗਰੀਬ ਦੇ ਘਰ ਦੀ ਕੰਧ ਛੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਗਈ ਤੇ ਡੇਰਿਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਮਹਿਲਾਂ ਦੇ ਗੁੰਬਦਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਅਕਾਸ਼ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਲੱਗਾ । ਇਹ ਸਭ ‘ਰੱਬ ਹੁਕਮ ਬਿਨ ਪੱਤਾ ਨਹੀਂ ਝੁੱਲ ਸਕਦਾ’ ਦੇ ਗਲਤ ਪਰਚਾਰ ਦੀ ਮਿਹਰਬਾਨੀ ਹੈ। ਗਰੀਬ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਭੁੱਖੇ ਮਰ ਜਾਣ ਨੂੰ ਭਾਣਾ ਮੰਨ ਲਿਆ ਗਿਆ , ਕਮੀਨਾ ਸਾਧ ਕਿਸੇ ਗਰੀਬ ਅਬਲਾ ਦੀ ਇੱਜਤ ਨਾਲ਼ ਖੇਡ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸਾਧ ਨੂੰ ਸਜਾ ਦੁਆਉਣ ਦੀ ਥਾਂ, ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਧ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਵਾਲੋਂ ਰੱਬੀ ਹੁਕਮ ਦਾ ਰੌਲਾ ਪਾ ਚੁੱਪ ਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਭਾਣੇ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਉਸਾਰੂ ਸੋਚ ਨਿਕਲ਼ਣੀ ਸੀ ਅਉਣ ਵਾਲੀ ਆਫਤ ਲਈ ਤਾਜਾ ਦਮ ਹੋਣਾ ਸੀ ਉੱਥੇ ਇਸ ਦੀ ਆੜ ਥੱਲੇ ਵਿਹਲੜ ਧਾਰਮਿਕ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੀਤੇ ਬੁਰੇ ਤੋਂ ਬੁਰਾ ਕੰਮ ਨੂੰ ਰੱਬ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਭਾਣੇ ਦੀ ਸੂਈ ਨਾਲ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਸਿਉਂ ਦਿੱਤੇ.........................

ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ realandclear@yahoo.ca

Read more...

Funjabi Politicians proved their love for Reservation

Kamaldeep Singh Brar

‘Cattle class’ needs no reservation to travel with railways but it is very important for a politician to get most of the passengers of cattle class reserved under the different categories mentioned in Indian constitution, so that he can travel in to an ambassador car. Often people, who treat themselves as intellectuals, try to prove that the politicians are not honest with the provision of reservation. Such people love to hate the love of politicians for the reservation.
However, after got humiliated for years, now Indian politicians have proved that to what extent they are honest towards concept of reservation. Now a CBI inquiry has established that Politicians are enough honest to fight for the implementation of reservation not only at political, social and constitutional level but also at individual level.
Recently CBI has found that a top politician of Punjab, heading state’s prominent rendezvous, had given the concession to the constitutionally reserved categories in the bribe amount demanded by him for the appointments on a lucrative post in Panchyat department. Being honest with his ideological support to reservation, minister had collected only between rupees 1.5 to 2.5 lakh from the candidates of constitutionally reserved classes as a bribe, where as candidates for the general category had to pay between rupees 2.5 to 3.5 lakhs for the same post.
As was expected, media, mostly in the control of upper class, is trying to dilute the true spirit behind the scandal. Scandal was to add new dimensions in the areas where reservation could be implemented. It was an experiment that how reservation could be extended to unofficial practice of bribe. In the absence of any norms for accepting bribe from reserved class citizens, minister did not compromise the standers to implement reservation. However, despite this, media is doing no more than to compare this politically correct scandal with other normal scandals on daily routine.
Politically Arjun singh failed to cash the Idea of reservation offered by him in higher study institutions but Funjabi minister is also going to gain politically from his experiment. Before the scandle, There were speculations that during next assembly elections, minister’s party could need to patch up with the party of elephant powered with the reserved votes. Now there will no need to compromise with a party only reliable on the politics of reservation because minister has established himself as a perfect leader who cares for the reserved vote bank.
Few weeks back, elephant party leader tried to woo the reserved by wearing the garland of 1000 rupees notes. But she never tried to implement the formula of reservation while collecting ‘FUNDS’ from the party workers mainly belong to reserved class. She is also surprised with recent move of Funjabi minister.
All the politicians and government machinery should immediately adopt minister’s formula. It is a known fact that bribe is the most common practice in our country. And to solve the real purpose of the reservation it is must to extend the Idea to all unofficial dealings. Otherwise, reserved categories will be forced to pay bribe equal to general class and reserve class would not find unequal ground to uplift themselves.
To make this new aspect of reservation more popular, government should amend the penalties concerning cases of corruption. Those ministers and officials, who follow the concept of reservation while unofficial financial dealings, should be given concession if ever they meet penalty. This step will also increase the respect for reservation in the mind of the officials of general categories as implementing reservation while practicing corruption would save them from the long term of jail sentence.
In last, once again I would like to appreciate the Indian ministers for their dedication towards the concept of reservation. Also In past, when a imported minister tried to sum up different reserved classes in to one by calling them ‘cattle class’, at that time also all the grass root level politicians opposed the imported minister by going beyond parties lines. Every one interpreted that politicians felt use of word ‘cattle class’ was insult of all the poor people. But in fact, politicians were angry because the imported politician intentionally or unintentionally addressed the real problem of the ‘cattle class.’ This word was able to unite all the poor people of India under one definition.
Every politician also knows that the concept of reservation is also must for the national integrity. Otherwise, if recognized itself, cattle class could demand their share in the GDP. Reservation is a good tool to apart all poor from each other. Naxalism erupted only in that part of India where politicians failed to divide the people on the name of reservation.

Read more...

ILLOGICAL Approach of Punjabi Communists

Kamaldeep Singh Brar

While roaming here and there, Nanak uttered some couplets about the structure of Universe and Mardana gave the background music. For the communists, it was all a very good musical show but Nanak could not be considered a scientist as never an apple came down to his head to force him conduct a research in scientific way. For the comrades Nanak was enough fanatic for his views about the GOD to neglect his other work. Nanak was unlucky as all the credit about our understanding of universe goes to Newton and his admirers.

Punjabi class of communists failed to produce any scientist but they should be given Nobel Prize for the logics (or could also be said illogics) they have discovered to prove their different point of views. Communists want to abolish class system but irony is they themselves are divided into different classes. I have good number of communist friends believe in the photographs of bhagat Singh with Turban but there is also an opposite class, which support the Hat. Well, One another class of communists is called Punjabi Nexlites (80's batch) and once I had misfortune to meet two veteran Nexlites of Nexlite movments in Punjab. Ignorant of my misfortune I was very excited to meet them. Both father and his unmarried daughter live in Nurmhal near Jalandhar in a well constructed home. With due respect, I went to them in hope of an interview in context of their point of views on the current situation of Nexlite movement in the different parts of India. However, the things altered when I reached there.

Lady, in her 60’s was very polite and still beautiful. It took me few minutes to get out of thinking how beautiful she would be in her 20’s. I had not started yet but the old man questioned me about myself and declared I am not enough capable to interview him. He gave me example of a journalist from West Bengal who came to them after a good research on their lives. I did not protest and accepted my ineligibility and request for some quotes so that I can make 150 rupees out of it. But the old man was enough reluctant to not help a poor, young, however, unqualified journalist.

As I said earlier woman was polite. After losing little money and lots of time I had, When I was ready to leave, she took me into another rom. She explained that my inexperience could create problems for them. I was surprised that at this age, being Nexlites, they are afraid of state. She refused my claim that Punjabies are born rebellion class because this fact somewhere does not match with atmosphere needed for the execution of core ideology of communism. Even then, she stressed that we should have power of logic. She advised me to read Darvin so that I can understand the existence of life on this planet.

While discussing we reached at Bhagat Singh and his photographs with and without turban. Referencing to so called book of Bhagat Singh, Why I am Atheist, I asked her that in the book it has been claimed bhagat singh was a very intellectual person and in the same book it has been written he was ignorant of the existence of long and hairs on his head. I further explained my point to her “is it logical for an enough intellectual man to not think about the long hairs on his head.” I insisted, “Turban is not associated only with Sikhs it is representation of Punjabies. Then why should Bhgat Singh not have a Turban. What is the problem with Turban?”

She replied with a blunder. She said, “His Turban have nothing to do with his achievements as when he exploded the bomb in assembly at that time he had no long hairs. His thinking changed with the shaving of his hairs. Bhagat singh who snag ‘Inklab Jindabad’ was different that one with turban. So we should use the photographs with hat not with turban.” I suspected if she deserved reading Darvin or Ramayana. I have not disclose their names because I have strong felling that both father and daughter have enough faith in justice system of capitalistic state of India and can sue me.

Point is communists have no power of logic. They are happy with coin have photograph of Bhagat Singh in Hat. So-called capitalistic Indian state has not only captured their self-styled hero but has also dismantled his imaginative struggle by minting his photographs on the currency of the economy dominated by the capitalistic approach of US. Communists want amendments in Guru granth Sahib but not ready to shift away from the bookish concept to bring revolution. Their believes about the formation of social, economic and political atmosphere is no more different from the concept of the Day of justice prevail in Christians and Muslims.  I have no felling for the photographs of Bhagat singh with Turban as I know if turban failed to survive the shocks of capitalism, there would be no need of any Bhagat Singh With or Without Turban.

Read more...

....ਤੇ ਬਾਬਾ ਬੰਦਾ ਫਿਰ ਹਾਰ ਗਿਆ

ਕਾਂਡ 1

ਮੈਂ ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਉਥੇ ਹੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਫ਼ਰੁਖ਼ਸੀਅਰ ਦੀ ਕੈਦ 'ਚ ਸੀ,ਮੈਂ ਜੇਲ੍ਹਖਾਨੇ ਦੇ ਲਾਗੇ ਹੀ ਕੁਆਟਰਾਂ 'ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।ਜੇਲ੍ਹਖਾਨੇ ਵੱਲ ਘੱਟ ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ...ਕਿਉਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਜ਼ਾਬਤੇ 'ਚ ਨਹੀਂ ਰੱਖਣਾ ਆਉਂਦਾ । ਮੇਰੇ ਮੂੰਹੋਂ ਮੱਲੋ ਮੱਲੀ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਨੇ ਮੋਏ ਵਜ਼ੀਰ ਖ਼ਾਨ ਨੂੰ ...ਵਕਤ ਦਿਆਂ ਹਾਕਮਾਂ ਨੂੰ । ਮੈਂ ਉਸ ਰਾਹ ਜਾਣਾ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿਤਾ।ਸਵੱਬ ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਜ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਰਾਹ ਬੰਦ ਸਨ ।ਮੈਂ ਬੱਸ ਅੱਡੇ ਜਾਣਾ ਸੀ । ਮੈਂ ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਵਲੋਂ ਕਰਨਾਲ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਨੂੰ.૴ ਜਿਸ ਰਾਹੇ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਅਪਣੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਝੰਡੇ ਗੱਡਦਾ ਆਇਆ ਸੀ ।

ਮੈਨੂੰ ਭੁਲੇਖਾ ਜਿਹਾ ਪਿਆ, ਬੰਦੇ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਹਾਂ 'ਤੇ ਬੰਦੇ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ 'ਤੇ ਫਿਰ ਆਉਂਦੀ ਦਿਸੀ । ਮੈਂ ਮੁਰਛਤ ਹੋਇਆ ਉਠ ਕੇ ਬਹਿ ਗਿਆ । ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਢਾਲ ਤੇ ਤੀਰ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲੀ ਕਿਸੇ ਯੋਧੇ ਵਾਂਗ ਮੇਰੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਅੰਗ-ਅੰਗ ਫੜਕਣ ਲੱਗਾ । ਜ਼ਿਹਨੀ ਤੌਰ ਤੇ ਮੈਂ ਜੰਗ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸੀ। ਅਪਣੇ ਭਾਈਆਂ ਨੂੰ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ 'ਚ ਇਕੱਠਿਆਂ ਵੇਖ ਕੇ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰਲਾ ਜੋਸ਼ ਠਾਠਾ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਮੇਰੇ ਠੰਢੇ ਖੂਨ ਨੇ ਉਬਾਲਾ ਮਾਰਿਆ ਹੁਣ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਜੇਲਖਾਨੇ 'ਚ ਕੈਦ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗਾ। ਜ਼ਾਲਮ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਬੱਸ ਕਰਾ ਕੇ ਛੱਡਾਂਗੇ।

ਕਾਂਡ 2

ਅਸਲ 'ਚ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਹੁਤ ਅੱਕੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਬੰਦੇ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੁਜਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਦਿਤੀ ਸੀ ਉਹ ਹੁਣ ਘਸਿਆਰੇ ਬਣ ਗਏ ਨੇ । ਹਾਕਮ ਤਾਂ ਇੰਨੇ ਜ਼ਾਲਮ ਹੋ ਗਏ ਨੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਅਪਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਤੇ ਫਸਲਾਂ ਬੀਜਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਮੰਗਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਹਾਕਮ ਕੁਟ-ਕੁਟ ਕੇ ਖੂਨ ਨਿਚੋੜ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, 20 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬੜਾ ਮਾਰਿਆ ।ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਾਹਦਰ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਕਾਲੀ ਬੋਲੀ ਹਨੇਰੀ ਆਈ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਰੂਹ ਹੱਸਦੀ ਰਹੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਵਲੋਂ ਕੀਤੇ ਅਹਿਸਾਨ ਦਾ ਮੁੱਲ ਸੂਦ ਸਣੇ ਮੋੜਿਆ । ਉਧਰ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਮੁੜ ਜੰਮ ਪਿਆ । ਉਨ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹੀ ਥਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਚੜਖਾਨੇ 'ਚ ਬਦਲ ਦਿਤਾ। ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਘਰੋਂ ਚੁੱਕ ਚੁੱਕ ਕੇ ਮਾਰੇ । ਬੜੀ ਜ਼ਾਲਮ ਹਨੇਰੀ ਝੁੱਲੀ । ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਦੇ ਕਈ ਸੈਨਾਪਤੀ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਗਏ । ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਢਾਈ ਲੱਖ ਸਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਹਿੰਦ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ 'ਚ ਖਾਮੋਸ਼ ਇਤਿਹਾਸ ਬਣਾ ਦਿਤੇ ਗਏ

ਹਾਹਾਕਾਰ ਮਚ ਗਈ, ਸੂਰਮੇ ਭੇਡਾਂ ਵਰਗੇ ਹੋ ਗਏ। ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੇ ਆਗੂ ਭੇਡਾਂ ਵਾਂਗੂ ਮਿਆਕਣ ਲੱਗ ਗਏ। ਸਭ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਬਹੁੜੇਗਾ ਤੇ ਅਪਣੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਤੀਰ ਦੇ ਕੇ ਹਿੰਦ ਵੱਲ ਤੋਰੇਗਾ ਸਭ ਨੂੰ ਉਸ 'ਬੰਦੇ' ਦੀ ਉਡੀਕ ਸੀ ਜੋ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਂ ਦੀ ਅੱਤ ਨੂੰ ਠੱਲੇ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਬੰਦਾ ਪੰਜਾਬ ਗੱਜਿਆ ਉਸ ਦਿਨ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਹਿਲਿਆ । ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤੋਂ ਧਮਾਕੇ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਕੱਲਰ ਝੜਿਆ। ਚੱਪੜਚਿੜੀ ਸੈਕਟਰੀਏਟ ਤੋਂ ਬਹੁਤੀ ਦੂਰ ਨਹੀਂ। ਵਜੀਰ ਖਾਂ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ।ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।ਪੰਜ ਤੀਰ ਲੈ ਕੇ ਅਏ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਜੱਥੇ ਚੋਂ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬੰਦਾ ਦਿਲਾਵਰ ਸਿੰਘ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਪਿਛੋਂ ਗੁਰੂ ਕਾ ਬੰਦਾ ਹਵਾਰਾ ਅਤੇ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਹੋਈ।

ਕਾਂਡ 3

ਪਰ ਇਥੇ ਤਾਂ ਨਜ਼ਾਰਾ ਹੀ ਹੋਰ ਸੀ । ਢੋਲਕੀਆਂ ਤੇ ਛੈਣਿਆਂ ਦੀ ਤਾਲ 'ਤੇ ਭੰਡ ਗਾ ਰਹੇ ਸਨ 'ਤੇ ਬੇਜ਼ਮੀਰੇ ਕਿਰਪਾਨਾਂ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਫ਼ੜੀ ਨੱਚ ਰਹੇ ਸਨ। ਧਲਕਦੇ ਢਿੱਡਾਂ ਵਾਲੇ ਜਗੀਰਦਾਰ ਬੰਦੇ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੇ ਬੈਨਰ ਥੱਲੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾ ਰਹੇ ਸਨ । 36 ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਭੋਗ ਲਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਦੁਖ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਕਿ ਇਹ ਸਭ ਉਸ ਜੇਲਖਾਨੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਿਥੇ 'ਬੰਦਾ' ਕੈਦ ਸੀ, ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੰਗ ਅੰਗ ਜੰਬੂਰਾਂ ਨਾਲ ਨੋਚਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਮੈਂ ਜੇਲਖਾਨੇ ਦੇ ਰਾਹ 'ਤੇ ਸੁੰਨ ਖੜਾ ਸੀ । ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਢੋਲ ਵੱਜ ਰਹੇ ਸਨ ਮੈਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦਾ ਹੱਲਾ ਤੇ ਦਹਾੜਾਂ ਸਮਝ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਭੇਡਾਂ ਦਾ ਵੱਗ ਸੀ ਜੋ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਮਿਆਕ ਕੇ ਪ੍ਰਦੂਸਣ ਫੈਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਫਸੋਸ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਆਦੀ ਬੰਦਾ ਅੱਜ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਵੀ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਿਆ । ਇਤਿਹਾਸ ਮੁੜ ਦੁਹਰਾਇਆ ਗਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਇੰਝ ਹੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਉਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਪੀ ਰਹੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਲੇ ਲਾਇਆ ਉਸ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਪਿਛੋਂ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਕਿਹਾ, ਉਹ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਬਣ ਬੈਠਾ, ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਬੰਦਈ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਵੀ ਬਦਖੋਈ ਦਾ ਉਹੀ ਸਿਲਸਲਾ ਜਾਰੀ ਏ।

ਹੁਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਜਿੱਤ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈਏ ਜਾਂ ਹਾਰਿਆਂ ਹੋਇਆ ਦਾ 'ਦਲ ਖਾਲਸਾ' ਬਣਾਈਏ। ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੁਹਰਾਈਏ।

ਤੇਜਾ

9478440512

Read more...

ਫਾਕੇ ਕੱਟੇ, ਛਿੱਤਰ ਖਾਧੇ : ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਵਰੇਗੰਢ ਮਨਾਈ

ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇਜਾ

ਦਰਿਆਉਂ ਪਾਰ ਬਾਰਡਰ ਦੇ ਨੇੜੇ

ਚੌਥੀ ਦੁਨੀਆਂ ‘ਚ ਵੱਸਦੇ ਜਿਹੜੇ

ਸਿਆਸੀ ਟੋਲੇ, ਵੰਡੀਆਂ ਪਾਈਆਂ

ਅੱਧੇ ਤੇਰੇ ਤੇ ਅੱਧੇ ਮੇਰੇ


ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਦਿਨ ਇਕ ਚੜ੍ਹਿਆ

ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਦਾ ਧੂਤਾ ਫ਼ੜਿਆ

ਓਪਰਾ ਬੰਦਾ, ਕਰੇ ਲਉਸਮੈਂਟ

ਘੜੂਕਾ ਅਸਾਂ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਕਰਿਆ


ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਨੇ ਵੀ ਕੋਠੇ ਗਾਹ ਲਏ

ਬੰਦਿਆਂ ਦੇ ਦੋ ਧੜੇ ਬਣਾ ਲਏ

ਕਿਸ਼ਨਾ, ਬਿਸ਼ਨਾ ਪੱਕੇ ਬੇਲੀ

ਝੰਡੇ ਦੋਵਾਂ ਅੱਡ ਅੱਡ ਲਾ ਲਏ


ਦਰਿਆਉਂ ਪਾਰ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਨਜ਼ਾਰੇ

ਜੁਆਈਆਂ ਭਾਈਆਂ ਵਾਂਗ ਗਏ ਸਤਿਕਾਰੇ

ਔਰਬਿਟ, ਸਿੰਡੀਕੇਟ, ਪਿਆਰ ਤੇ ਜੀਮੀਦਾਰਾ

ਆਪੋ ਅਪਣੀਆਂ ਬੱਸਾਂ ’ਤੇ ਚਾੜੇ


ਟੈਮ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਜਾ ਵੜਗੇ

ਛੇਤੀ ਨੱਕੋ ਨੱਕੀ ਭਰਗੇ

ਡੰਡੇ ਝੰਡੇ, ਸ਼ੋਰ ਸ਼ਰਾਬਾ

ਤਿੰਨ-ਰੰਗੇ ਪੰਡਾਲ ‘ਚ ਖੜਗੇ


ਨੀਲੀ ਵਾਲਿਆਂ ਤਕਰੀਰਾਂ ਕਰੀਆਂ

ਅਸੀ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਭਰੀਆਂ

ਗਾਂਧੀ ਟੋਪੀ, ਚਿੱਟੀ ਪਗੜੀ


ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਦਾ ਗਦਾਰੀਆਂ ਕਰੀਆਂ


ਚਿੱਟੀ ਵਾਲਿਆਂ ਵੀ ਮੌਕਾ ਤਾੜਿਆ

ਤੀਰ ਸਿੱਧਾ ਛਾਤੀ ‘ਚ ਮਾਰਿਆ

ਫਿਰਕੂ ਸਿਆਸਤ, ਫਿਰਕੂ ਦੰਗੇ


ਅਖੇ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਭਗਵਾਂ ਰੰਗ ਚਾੜ੍ਹਿਆ


ਸ਼ਾਮਾਂ ਪਈਆਂ ਦਾਰੂ ਨਾਲ ਡੱਕੇ

‘ਕੁੱਤ-ਬਿਆਨੀਆਂ’ ਸੁਣ ਸੁਣ ਅੱਕੇ

ਕਿਸ਼ਨਾ-ਬਿਸ਼ਨਾ ਪੱਤਣ ਤੇ ਆਏ

ਹੱਥ ਦੀਆਂ ਲੀਕਾਂ ਵੇਖ ਵੇਖ ਥੱਕੇ


ਹੱਟੀਆਂ ਤੋਂ ਲੋਕਾਂ ਸ਼ੋਅਰੂਮ ਬਣਾ ਲਏ

ਸੁਤੰਤਰ, ਗਣਤੰਤਰ ਕਈ ਦਿਹੜੇ ਮਨਾ ਲਏ

ਝੰਡੇ ਲਹਿਰਾਏ, ਵਾਜੇ ਵਜਾਏ

ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਐਵੇਂ ਝੁਗੇ ਚੌੜ ਕਰਾ ਲਏ


ਸੋਚਾਂ ਨੇ ਐਸੀ ਚੁੱਭੀ ਮਾਰੀ

ਕਿਸ਼ਨੇ ਉਚੀ ਧਾਹ ਸੀ ਮਾਰੀ

ਕਿਥੇ ਸੀ ਉਦਣ ਅਮਲੇ ਫੈਲੇ
ਨਾ ਹੀ ਲੱਭੀ ਸਾਨੂੰ ਲਾਰੀ


ਕੱਢ ਕੇ ਕਣਕ ਸੀ ਮੰਡੀ ਜਾਣਾ

ਉਸ ਦਿਨ ਸੀ ਵਰਤਿਆ ਭਾਣਾ

ਟਰਾਲੀ ਪਲਟੀ ਜਗ ਉਲਟਾ ਹੋਇਆ


ਪਿਉਆਂ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਪੁੱਤਾਂ ਦਾ ਜਾਣਾ


ਬਿਸ਼ਨਾ ਅੰਦਰੇ ਅੰਦਰ ਰੋਇਆ

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜੁਆਈ ਮੋਇਆ

ਕੁੜੀ ਦਾ ਰੰਡ, ਵੇਖਿਆ ਨਾ ਜਾਵੇ


ਖੂਹੀ ਦੀਆਂ ਢਿੱਗਾਂ ‘ਚ ਢਿੱਗ ਹੋਇਆ


ਸਾਡੀ ਮੌਤੇ ਰੱਬ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਮਰਦਾ


ਅਪਣੀ ਗੱਲ ਕੋਈ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ

ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਤੇ ਮੈਟਰੋ ਟਰੇਨਾਂ


ਸਾਡੀਆਂ ਪੁਲੀਆਂ ਤਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ


ਫਿਰ ਚੁੱਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਠੁੱਡਾ ਮਾਰਿਆ

ਸਿਪਾਹੀ ਨੇ ਆ ਰੋਅਬ ਝਾੜਿਆ

ਪੀ ਕੇ ਸਾਲੇ ਖਰਮਸਤੀਆਂ ਕਰਦੇ

ਵੱਡੇ ਸਹਾਬ ਕੋਲ ਥਾਣੇ ਵਾੜਿਆ


ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਪਿੰਡੋਂ ਪਰੇ ਜਦ ਆਈ

ਥਾਣਿਉਂ ਮਸੀਂ ਖਲਾਸੀ ਕਰਵਾਈ

ਫਾਕੇ ਕੱਟੇ, ਛਿੱਤਰ ਖਾਧੇ

ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਵਰੇਗੰਢ ਮਨਾਈ

Read more...

ਫ਼ਤਿਹਨਾਮਾ

ਜਾਗ੍ਰਤੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਏ ਸਿੱਖ ਹੁਣ ਫ਼ਤਿਹ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦਿਆਂ ਫ਼ਤਿਹ ਮਾਰਚ ਕੱਢਣ ਲਈ ਪੱਬਾਂ ਭਾਰ ਹੋਏ ਹਨ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹ ਫ਼ਤਿਹ ਹੈ ਜੋ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 200 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਸੀਬ ਹੋਈ ਸੀ। ਮਹਾਰਾਜ ਹੀ ਜਾਣੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿਹੜੀ ਫ਼ਤਿਹ ਦੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੂਜਬ ਸਾਡੀ ਜਿਹੜੀ ਮਿੱਟੀ ਪਲੀਤ ਪਿਛਲੇ 60-65 ਸਾਲ ਤੋਂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਜੇ ਵਜਾ ਕੇ, ਕੱਛਾਂ ਵਜਾਉਣਾ ਸਾਨੂੰ ਸਿਰੇ ਦੇ ਘੁੱਗੂ ਸਿੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ।

                                ਆਉ ਇਕ ਪੰਥਕ ਅਖਵਾਉਂਦੇ ਸਿੱਖ ਵਾਂਗ ਸੋਚੀਏ ਤੇ ਫ਼ਤਿਹ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ। ਇਹ ਫ਼ਤਿਹ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਰਚਾਂ, ਜਲੂਸਾਂ ਤੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਾਡੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ‘ਚੋਂ ‘ਨਾਗਣੀ’ ਰੂਪੀ ਮਾਇਆ ਸਾਡੇ ਧਾਰਮਕ ਕਮ ਸਿਆਸੀ ਆਗੂਆਂ ਦੇ ਖੀਸਿਆਂ ’ਚ ਜਾ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਫ਼ਤਿਹ ਵਰਗੀ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਮਾਇਆ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ ਸੁਰਖਰੂ ਹੋ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਇਹ ਮਾਰਚ, ਜਲੂਸ ਤੇ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਅਪਣੀ ਮਿੱਤਰ ਕੁੜੀ ਤੇ ਮਿੱਤਰ ਮੁੰਡਾ ਚੁਣਨ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਮਾਹੌਲ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਦੇਸੀ ਘਿਉ ਦੇ, ਫ਼ਾਸਟ ਫ਼ੂਡ ਦੇ ਲੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਪਣੀ ਜਿੱਤ ਸਮਝਦੇ ਹਾ , ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਜੇ ਸਾਡੇ ‘ਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਚਾਹ ਤੇ ਅਚਾਰ ਦੇ ਆਸਰੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਘੋਲ ਘੁਲਦਿਆਂ ਅੰਤ ਫਾਹਾ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਹਰਾਮ ਦੀ ਕਮਾਈ ਨਾਲ ਲਾਏ ਲੰਗਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ ਵੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਗੋ ਤੇ ਲਾਲੋ ਦੀ ਦੁੱਧ ਤੇ ਖੂਨ ਵਾਲੀ ਬਹੁ ਚਰਚਿਤ ‘ਕਹਾਣੀ ਘੜੀ’ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਕਿ 25 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਡੇ ’ਚੋਂ ਕਰੀਬ 7 ਹਜ਼ਾਰ ਬੰਦਾ ਦਿੱਲੀ ਤੇ 2 ਲੱਖ ਬੰਦਾ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਮਾਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਸੁਣਨ ‘ਚ ਜਿੱਤ ਵਰਗਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਸਵਾ ਦੋ ਲੱਖ ਲਾਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਡੇ ਕਈ ਭਰਾ ਵਜ਼ੀਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਦਾ ਸੁਖ ਮਾਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀ ਫ਼ਤਿਹ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਜੋਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਹਰਾਜ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਅੱਜ ਸਾਡਾ ਪੰਥਕ ਆਗੂ, ਆਗੂ ਦਾ ਪੁੱਤ, ਨੂੰਹ, ਘਰ ਵਾਲੀ, ਭਤੀਜਾ, ਪੁੱਤ ਦਾ ਸਾਲਾ, ਜਵਾਈ, ਆਂਢ ਗੁਆਢ ਅਤੇ ਅੰਗਲੀ-ਸੰਗਲੀ ਕੁਰਸੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਇਸ ਇਲਾਹੀ ਜਿੱਤ ਲਈ ਕੋਟਿਨ-ਕੋਟ ਧਨਵਾਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।

ਇਸ ਫ਼ਤਿਹ ਦਿਵਸ ਬਾਰੇ ਸੁਣ ਕੇ ਸਾਡੇ ਉਹ ਭਰਾ ਕਿੰਨੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਣਗੇ ਜੋ ਪਿਛਲੇ 20-22 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਬੰਦ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਰਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ, ਏਕਤਾ, ਅਖੰਡਤਾ ਤੇ ਧਾਰਮਕ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਸਬਕ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਧਰਮ ਯੁੱਧ ਮੋਰਚੇ, ਜ਼ਮੀਰ ਜਗਾਊ ਭਾਸ਼ਣ, ਜੇਲ੍ਹਾਂ, ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡ, ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ, ਜ਼ਮੀਰਾਂ ਦਾ ਸੌਦਾ, ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਕੀਰਤਨ ਸਮਾਗਮ, ਨਗਰ ਕੀਰਤਨਾਂ ਅਤੇ ਮਾਰਚਾਂ ਅੱਗੇ ਗਤਕਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਮਾਰਚਾਂ ਅਤੇ ਦਿਹਾੜਿਆਂ ਰਾਹੀ ‘ਫ਼ਤਿਹ’ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਨਾਲ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਾਂ । ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸੋਨੇ ਦੇ ਆਂਡੇ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਛੁਰੀ ਫੇਰ ਕੇ ਸਾਰੇ ਆਂਡੇ ਕੱਢ ਲਏ। ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਮੁੰਡੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਘਸਿਆਰੇ ਬਣੇ, ਹੁਣ ਸਾਡੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਧੜਾ ਧੜ ਜਹਾਜ਼ੇ ਚੜ੍ਹ ਰਹੀਆ ਹਨ । ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਜਿੱਤ ਦੇ ਕੁਝ ਜੈਕਾਰੇ ਸੁਣੇ ਸਨ । ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਂ ‘ਚ ਵੀ ਸਾਡੇ ਮੁੰਡੇ ਕੁੜੀਆਂ ਫ਼ਤਿਹ ਦੇ ਝੰਡੇ ਗੱਡ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਡੀਆਂ ਪੈਲੀਆਂ ‘ਚ ਤਾਂ ਹੁਣ ਹਾਰਾਂ ਹੀ ਹਾਰਾਂ ਹਨ। ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਏਦਾਂ ਦੇ ਮਾਅਰਕੇ ਤਾਂ ਮਾਰਨੇ ਹੀ ਪੈਣਗੇ।

ਫ਼ਤਿਹ ਦੇ ਅਰਥ ਉਦੋਂ ਕਿੰਨੇ ਸੁਖਦਾਈ ਲੱਗਦੇ ਨੇ ਜਦੋਂ ਹੁਣ ਵਿਹੜਿਆਂ ਤੇ ਠੱਠੀਆਂ ‘ਚ ‘ਕੁਜਾਤਾਂ’ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਸਿੱਖ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀਆਂ । ਕੋਈ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੋ ਗਿਆ, ਕੋਈ ਰਾਧਾਸੁਆਮੀ ਅਤੇ ਕੋਈ ਇਸਾਈ। ਉੱਚੀ ਸੁੱਚੀ ਸਿੱਖੀ ਤੋਂ ਇਹ ਧੱਬਾ ਮਿਟਾਉਣ ਲਈ ਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੁਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਡੇਰਿਆਂ ਦੇ ਰਾਹ ਪਾਉਣ ਦਾ ‘ਫ਼ਤਿਹਨਾਮਾ’ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਹੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । ਉਂਜ ਵੀ ਇਹ ਕਾਲੇ ਪੀਲੇ ਲੋਕ ਫ਼ਤਿਹ ਮਾਰਚਾਂ ‘ਚ ਸਾਡੀਆਂ ਗੋਰੀਆ ਨਿਸ਼ੋਹ ਜਨਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮੋਢੇ ਮਾਰਦੇ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਸੇ ਜਿੱਤ ਦੇ ਐਲਾਨਨਾਮੇ ਵਾਂਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਫ਼ਤਿਹ ਦਿਹਾੜੇ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਮਰੀਕਾ, ਕਨੇਡਾ , ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀਆ ਸੜਕਾਂ ‘ਤੇ ਮਨਾਵਾਂਗੇ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਤਿਹ ਦੇ ਅਰਥ ਸਮਝਾਵਾਂਗੇ।

ਸਾਡੇ ਲਈ ਫ਼ਤਿਹ ਨਾਮੋਸ਼ੀ, ਅਕ੍ਰਿਤਘਣਤਾ, ਬੇਗੈਰਤੀ, ਬੇਜ਼ਮੀਰੀ, ਲਾਹਨਤ ਤੇ ਨੀਚਤਾ ਦੀ ਸਮਾਨ ਅਰਥੀ ਹੈ। ਕੀ ਕੋਈ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹਵੇਗਾ।

Read more...

ਹਾਰ ਕੇ ਜੱਟ ਨੇ ਲੈ ਲਿਆ ਫਾਹਾ

ਹਾਰ ਕੇ ਜੱਟ ਨੇ ਲੈ ਲਿਆ ਫਾਹਾ

ਗਈ ਮੁਕ ਕਣਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ

ਓ ਜੱਟਾ ਆਈ ਵਿਸਾਖੀ ....


ਖਾਦਾਂ ਡੀਜ਼ਲ ਬੀਅ ਸਪਰੇਆਂ

ਕੀ ਤੋਂ ਹੋ ਗਏ ਕੀ

ਸਭ ਕੁਝ ਵਧਿਆ

ਬੱਸ ਇਕ ਖੜਿਆ

ਜੱਟਾ ਐਮ.ਐਸ.ਪੀ

ਧਰਨੇ ਰੋਸ ਸਿਆਪੇ ਕੀਤੇ

ਦਿੱਲੀ ਤੱਕ ਕੀਤੀਆ ਮਾਰਾਂ

ਸੱਠੀ ਸਾਲੀ ਵੀ ਨਾ ਹੋਈ ਸੁਣਵਾਈ

ਕਈ ਬਦਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ

ਕਦੇ ਆੜਤੀਏ ਦੱਲੇ ਭੜੂਏ

ਕਦੇ ਚੜ੍ਹ ਆਈ ਖਾਕੀ

ਓ ਜੱਟਾ ਆਈ ਵਿਸਾਖੀ ….



ਔਖੇ ਸੌਖੇ ਹੋ ਮੁੰਡਾ ਪੜਾਇਆ

ਮੁੰਡਾ ਕਰ ਗਿਆ ਬੀ.ਏ.

ਕਈ ਸਾਲ ਨੌਕਰੀ ਪਿੱਛੇ ਭੱਜਿਆ

ਹੁਣ ਘਰ ਦੀ ਕੱਢ ਕੇ ਪੀਵੇ

ਕੁੜੀ ਵਿਆਹੀ, ਜ਼ਮੀਂ ਗਹਿਣੇ ਹੋ ਗਈ

ਬਾਕੀ ਪੁੱਤ ਨੇ ਬੈਅ ਕਰਤੀ

ਇਕ ਵਾਰ ਬੱਸ ਚਾੜ੍ਹ ਦੇ ਜਹਾਜੇ

ਏਜੰਟ ਦੇ ਹੱਥ 'ਤੇ ਧਰ ਤੀ

ਬਾਪੂ ਬੇਬੇ ਨਾਲ ਕਰੇ ਸਲਾਹਾਂ

ਕੀ ਉੁਮਰਾਂ ਵਿਚ ਖੱਟਿਆ

ਏਹੀਓ ਝੋਰਾ ਦਿਲ 'ਤੇ ਲਾਇਆ

ਬੱਸ ਜਾਨ ਹੀ ਲੈ ਕੇ ਹੱਟਿਆ

ਮੈਦਾਨ 'ਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗੁੱਟ ਛੁਡਾ ਗਈ

ਦਾਅ ਹਾਰ ਗਿਆ ਜਾਫ਼ੀ

ਓ ਜੱਟਾ ਆਈ ਵਿਸਾਖੀ....

ਕਈ ਸਾਲ ਸਾਨੂੰ ਬਾਬੇ ਲੁੱਟਿਆ

ਹੁਣ ਆ ਗਿਆ ਕਾਕਾ

ਲੋਕ ਗੰ੍ਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮੱਥੇ ਟੇਕਣ

ਓਹ ਗੰ੍ਰਥੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਆਕਾ

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ 'ਚ ਬੀਬੀ ਲਾਤੇ ਲੰਗਰ

ਬਠਿੰਡੇ ਨੰਨ੍ਹੀਆਂ ਛਾਂਵਾਂ

ਬਾਦਲ ਬੈਠਾ ਮੈਚ ਪਿਆ ਵੇਖੇ

ਕਿਨੂੰ ਹਾਲ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਸੁਣਾਵਾਂ

ਬਾਦਲ-ਗਾਂਧੀ ਛੋਹ ਕੇ ਬੈਠੇ

ਟੱਬਰਵਾਦ ਦੀ ਸਾਖੀ

ਓ ਜੱਟਾ ਆਈ ਵਿਸਾਖੀ....


ਦਰਿਆ 'ਚ ਖੁੱਲੀ ਪੰਡ ਤੂੜੀ ਦੀ

ਕੰਨੀਆਂ ਨਾ ਫੜ੍ਹੀਆਂ ਵੀਰਾਂ

ਲੋੜ ਪਈ 'ਤੇ ਵਾ ਨਾ ਵਿੰਨੀ

ਟੁੱਟੇ ਮਿਰਜੇ ਦਿਆਂ ਤੀਰਾਂ

ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਤੇ ਵੱਡਿਆਂ ਰਾਠਾਂ

ਕਦੇ ਕੱਠੇ ਬੈਹਿਣ ਨਾ ਦਿੱਤਾ

ਜਗੀਰਾਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਮੱਤ ਭਿੱਟ ਤੀ

ਹਾਊਮੈ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ

ਬਾਬੇ ਜੈਤੇ ਤੇ ਜੀਵਨ ਸਿਓਂ ਬਿਨ

ਕਿਹੜੀ ਜੰਗ ਅਸਾਂ ਜਿੱਤੀ ?

ਫੇਰ ਭਰਾਵੋ ਜੰਗ ਹਾਰਨ ਲਈ

ਵਿਚਾਲੇ ਲੀਕ ਕਿਉਂ ਖਿੱਚੀ

ਕਿਉਂ ਸੁੱਟ ਗਿਆ ਹੱਥਿਆਰ ‘ਤੇਜਿਆ’


ਚੱਲ ਫਿਰ ਫੜੀਏ ਦਾਤੀ


ਓ ਜੱਟਾ ਆਈ ਵਿਸਾਖੀ....






............................ਤੇਜਾ

Read more...

ਕਿਹੜਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕਿਹੜੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ?

ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇਜਾ

ਜੇ ਅੱਜ ਕੱਲ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੁਛਣਾਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੈ ਭਾਈ , ਸੰਧੂ ਜੱਟਾਂ ਦੇ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਜਿਹੜਾ ਡੱਬ 'ਚ ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਬੱਚਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ, ਮੁੱਛ ਕੁੰਡੀ ਅੱਖ ਲਾਲ ਤੇ ਖੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਟੰਗ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਜਾਂ ਉਸ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਵੀਰ ਸਵਾਰਕਾਰ ਤੋਂ ਗੂਰੂ ਦਖਣਾ ਲੈ ਕੇ ਹਿਦੂਸਤਾਨੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨੂੰ ਗੋਰੇ ਰਾਖਸ਼ਾਂ ਕੋਲੋਂ ਅਜ਼ਾਦ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗੀਤਾ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਦਾ ਤੇ ‘ਅਖੰਡ ਭਾਰਤ’ ਤੇ ‘ਭਾਰਤੀ ਸਵਾਭੀਮਾਨ’ ਤਹਿਤ ਲਾਲਾ ਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ‘ਵੀਰਗਤੀ’ ਪ੍ਰਪਤ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੇ ਜੇਲ੍ਹ ਕਮਰੇ 'ਚ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਉਹ ਗੀਤਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਹੋ ਸਕਦੈ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਸ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਜੋ ਰੱਬ ਨੂੰ ਟੱਬ ਦਸਦਾ ਸੀ ਮਤਲਬ ਨਾਸਤਕ ਸੀ, 23 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਨਸ਼ੀਲ, ਮਾਰਕਸ, ਲੈਨਿਨ 'ਤੇ ਆਲਮੀ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਜਾਣਕਾਰ ਦੂਰ ਅੰਦੇਸ਼ੀ ਤੇ ਹਿੰਸਾ ਮਾਰਕੁਟ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ। ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਲੈਨਨ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਇਕ ਚੈਪਟਰ ਮੁਕਾਉਣ ਲਈ ਕਾਹਲਾ ਸੀ। ਇਹ ਵੀਂ ਹੋ ਸਕਦੈ ਕਿ ਅਗਲਾ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀ ਸ੍ਰੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਦਾ ਅਨਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੇ ਪਿਉਂ ਤੇ ਚਾਚੇ ਤੋਂ ਸਿਖਿਆ ਲੈ ਕੇ ਧਰਮ ਦੇ ਗੌਰਵ ਲਈ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। ਜੇ ਨਹੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਸ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹੋ ਸਕਦੈ ਜੋ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸਾਬਤ ਸੂਰਤ ਮੁੰਡਾ ਸੀ, ਉਝ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀਆਂ ਤੇ ਲਾਲਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰੈਸ ‘ਚ ਫ਼ੋਟੋ ਲਵਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰ ਮੁੰਨ ਬੈਠਾ, ਸਿਰੜ ਦਾ ਪੱਕਾ ਸੀ ਜ਼ਿਲਿਆ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲਈ ਅਸਂੈਬਲੀ 'ਚ ਧਮਾਕਾ ਕੀਤਾ। ਇਕ ਦੋ ਗੋਰੇ ਹੋਰ ਵੀ ਠੋਕੇ ਮੇਮਾਂ ਰੰਡੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ।ਅੰਤਿਮ ਵੇਲੇ ਬਾਣੀ ਪੜਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ।

ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ, ਕਿ ਉਹ ਲੱਖ ਮਾੜੇ ਹੋਣ, ਸਾਡੇ ਜਿਨੇ ਨਹੀਂ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ 6ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਡਾਕੂ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਰਾਬਨ ਹੁੱਡ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਧੀਆ ਸਾਂਭ ਕੇ ਰਖਿਆ । ਕੋਈ ਰਲਾ ਨਹੀਂ, ਹੁਣੇ ਹੋਈ ਇਕ ਖੋਜ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਕੇ ਗ਼ਰੀਬਾਂ 'ਚ ਵੰਡਦਾ ਸੀ ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਫ਼ਲਾਣੀ ਜਾਤ, ਗੋਤ, ਧਰਮ, ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਰਖਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਹ ਇਹ ਨੇਕ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਇਥੇ ਰਾਬਨ ਹੁੱਡ ਜੰਮਿਆ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਅਪਣੇ ਪੰਡਿਤਾਂ ਨੇ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਬਈ ਉਹ ਆਦਿ ਕਾਲ 'ਚ ਫ਼ਲਾਣੇ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਸੀ। ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਨੇ ਆਖਣਾਂ ਸੀ ਉਸ ਤੇ ਲੈਨਿਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਹਿਣਾਂ ਸੀ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਫ਼ਲਾਣੀ ਉਦਾਸੀ 'ਚ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਅਸੀ ਮਾਰਕਸੀ ਹੋਈਏ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਤੇ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਅਸੀ ਘੇਰੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ । ਵਿਚਾਰੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਇਹੀ ਹੋ ਗਿਆ।

ਉਤੋਂ ਰਹਿੰਦੀ ਖੂੰਹਦੀ ਕਸਰ ਫ਼ੋਟੋ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕੱਢ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਐਤਕੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ 'ਤੇ ਕਾਲੀ ਪੱਗ ਬੰਨ ਦਿਤੀ, ਆਰਐਸਐਸ ਨੇ ਟੋਪੀ ਪਵਾਈ ਹੋਈ ਏ, ਕਾਮਰੇਡ ਆਖਦੇ ਨੇ ਉਹ ਤਾਂ ਇਕ ਸੋਚ ਸੀ ਪੱਗ ਟੋਪੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਇਕ ਹਿੰਦੀ ਅਖਬਾਰ ਵਾਲਿਆ ਨੇ ਜਨਮ ਦਿਨ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ੋਟੋ ਛਾਪੀ ਜਿਸ 'ਚ ਉਹ ਲਾਲਿਆ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਮਾਂ ਈ ਗੋਲ ਮੋਲ ਜਿਹਾ ।

ਦਰਅਸਲ ਇਹ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਪੋ ਅਪਣੀ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਮਗਾਈ ਰੱਖਣਾ ਚਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਵਿਕਦਾ ਹੈ ਹਰ ਕੋਈ ਵੱਖ ਵੱਖ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦਾ ਫ਼ਇਦਾ ਅਖੀਰ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੇ ਹੱਟੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ 'ਚੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਹੱਟੀ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਡੀ ਹੈ ਤੇ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰਮ। ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਮਰੇ ਮੂਰੇ ਦੀ ਕਦਰ ਕੀਤੀ ਨਹੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਅਖੰਡ ਪਾਠਾਂ ਤੇ ਹੈ ਕਿਸੇ ਚੋਰ-ਚੱਕੇ ਨੂੰ ਵੀ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰ ਕੇ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਨੂੰ ਵੀ। ਸ਼ਹੀਦ ਏਨੇ ਨੇ ਕਿ ਨਿੱਤ ਹੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜੇ ਮਨਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ । ਉਧਰ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਕੋਲ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਕਲੌਤਾ ਜੁਗਾੜ ਏ, ਆਪਣੀ ਹੱਟੀ ਮਗਾਉਣ ਲਈ। ਵੈਸੇ ਬਾਬਾ ਬੂਝਾ ਸਿੰਘ ਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਨਕਸਲੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹਨ ਪਰ ਸਟੇਟ ਦੀ ਖੰਘ 'ਚ ਖੰਘਣ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਨਿਪੁੰਨਸਕ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਨੂੰ ਸਰਬ ਪ੍ਰਵਾਨਤ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਵਧੇਰੇ ਸੂਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਟੇਜਾਂ ਤੇ ਦੱਸਣ ਬਈ  77 ‘ਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਬਾਦਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹੱਕੀ ਮੰਗਾਂ ਲਈ ਲੜਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਖੈਰ ਇਸ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਲਾਭੇ ਰੱਖ ਕੇ ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹੜਾ ਕੱਦੂ ‘ਚ ਤੀਰ ਮਾਰਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਸਨ ਤੇ ਕਿਹੜੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਸਾਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦਿਤੀ । 1947 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤਕ ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ 3 ਪੀੜੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਹੰਡਾਇਆ ਉਹ ਸਾਇਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ‘ਚ ਕਦੇ ਨਾ ਵਾਪਰਦਾ । ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੁੰ ਜਾਲਮ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਦੱਸਣਗੇ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ 'ਚ ਜ਼ਿਲਿਆ ਵਾਲਾ ਬਾਗ, ਬਜਬਜ ਘਾਟ ਤੇ ਕਾਮਗਾਟਾ ਮਾਰੂ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਵਾਨਾਂ 'ਚ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ''ਬੇਗਾਨੇ'' ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਮਾਰੇ ਤੇ ਅਜ਼ਾਦ ਭਾਰਤ 'ਚ ਸਾਡੇ ''ਆਪਣਿਆਂ'' ਨੇ ਪੰਜਾਬ , ਕਸਮੀਰ , ਦਿੱਲੀ,  ਗੁਜਰਾਤ ਤੇ ਬਸਤਰ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ 'ਚ ਕਿੰਨੇ ਲੋਕ ਸਰਕਾਰੀ ਬੁੰਦੂਕ ਨਾਲ ਮਾਰੇ । ਗੋਰੇ ਅੱਤ ਦੇ ਜਾਲਮ ਹੋਣਗੇ ਭਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਲਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ।   ਜਿਸ ਆਜਾਦੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਕੋਈ ਗਾਂਧੀ ਕੋਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਤੇ ਕੋਈ ਬਾਲ,ਪਾਲ, ਲਾਲ ਸਿਰ ਬੰਨ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਸ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਹੀ ਕੁਝ ਹੋਰ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਸੀ  ਜਿਹੜੀ ਸਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਖੁਸ ਗਈ ਸੀ ਤੇ ਉਹ ਮੁੜ ਉਸ ਲਈ ਸੰਘਰਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ । ਰਜਾਵੜਿਆਂ ਤੇ ਜਗੀਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਰਹਿਮੋ ਕਰਮ ਤੇ ਪਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ  ਨੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਵੇਖੀ ਜਾਂ ਸੁਣੀ ਤਾਂ ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਕੋਲੋਂ । ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦੇ ਨਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਲੋਕ ਸੱਥਾਂ 'ਚ ਕਰਦੇ ਨੇ । ਲੋਕਾਈ ਨੁੰ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਲੁਟਦੇ ਆਏ ਨੇ ਤੇ ਉਹੀ ਕੰਮ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੁੰ ਤਾਂ ਨਹਿਰੀ ਪਾਣੀ , ਰੇਲ , ਸੜਕਾਂ, ਡਾਕ  ਵਰਗੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ (ਜੇ ਅੰਗਰੇਜ ਇਹ ਨਾ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਅਫਗਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਹਾਲ 'ਚ ਹੁੰਦੇ , ਮਾਲਵੇ ਨੁੰ ਲੋਕ ਜੰਗਲ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ , ਇਹ ਅੱਜ ਵੀ ਜੰਗਲ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨਹਿਰਾਂ ਨਾ ਕੱਢਦਾ । ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਆਪਣੇ ਫਾਇਦੇ ਲਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਨੁੰ ਸਹੂਲਤ ਮਿਲੀ , ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਹੋਇਆ , ਆਮ ਲੋਕਾਈ ਨੁੰ ਕੋਈ ਮਸਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਫਿਰ ਮਸਲਾ ਕੀਹਨੁੰ ਸੀ ?                   ਮਸਲਾ ਸੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਰਮਾਏਦਾਰ ਨੁੰ । ਬਾਣੀਏ, ਬਾਹਮਣ ਨੁੰ , ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੁੰ ਨਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਦਰਆਮਦ 'ਚੋ । ਚਾਹ ਪੱਤੀ , ਮਸਾਲੇ , ਨੀਲ ਤੇ ਹੋਰ ਨਿੱਕ ਸੁਕ ਦੀ ਤਜਾਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸਰਮਾਏਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਹੀ ਰੋਟੀ 'ਚ ਵੱਜੀ ਲੱਤ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਖਿਲਾਫ  ਨਾਹਰੇ ਬੁਲੰਦ ਕਰਵਾਏ । ਨਹਿਰੂ , ਲਾਲ, ਬਾਲ, ਪਾਲ ਵਰਗੇ ਲਾਲਿਆਂ ਦੇ ਜਾਨਸ਼ੀਨ (ਜਵਾਕ) ਬਾਹਰ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਟੀਆਂ  'ਚੋਂ ਵਕਾਲਤਾਂ ਕਰਕੇ  ਮੁੜੇ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਸਾਡੇ ਬੁੱਢਿਆਂ ਨੁੰ ਉਸਕਾਇਆ । ਸਾਡੇ ਭੋਲੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੱਕੇ ਚੱਕਾਏ ਨਿੱਤ ਚਿੱਤੜ ਕਟਵਾਉਂਦੇ ਰਹੇ । ਫਿਰ ਮਿਲੀ ਅਜ਼ਾਦੀ , 30 ਲੱਖ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਣਾਂ ਨੁੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰਾਂ 'ਚੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ । ਅਸਲ 'ਚ ਨਾ ਤਾਂ ਕੋਈ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਿਤੀ । ਜੇ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਦੀ ਜਮਾਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਫ਼ੇਰ ਬਦਲ ਹੋਇਆ।
                                        ਦੂਜੇ ਸੰਸਾਰ ਯੁੱਧ (1939-45) ਸਮੇਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਸਣੇ ਯੁਧ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਰਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਆਈ ਆਰਥਕ ਮੰਦੀ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਲੱਕ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਕੀ ਢਾਂਚਾ ਦੇਣ ਤੇ ਹੋਰ ਬੇਲੋੜਾ ਖਰਚ ਕਰ ਸਕਣ ਦੀ ਵਾਹ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਝ ਵੀ ਕੱਢਣ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਰਿਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸੰਸਾਰ ਪੱਧਰ ਤੇ ਫ਼ੈਲੇ ਏਡੇ ਵੱਡੇ ਸਾਮਰਾਜ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਰਥਕਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਹੀਂ ਤੇ ਬਗਾਵਤਾਂ ਖੂਨ ਚੂਸੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਨੇ ਤੇ ਖਰਚਾ ਵੱਧ ਤੇ ਲਾਭ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਔਖੇ ਵੇਲੇ ‘ਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਨੀਤੀ ਬਦਲੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਸਾਲ ‘ਚ ਦੋ ਚਾਰ ਵਾਰ ਇਸ ਨੀਤੀ-ਬਦਲ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਕਹਿ ਕੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।

ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਮੂਜਬ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਤੋਂ ਅਪਣੀਆ ਕਲੋਨੀਆ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਾਲ ਕੀਤਾ। ਸਿਰਫ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸੈਰਗਾਹਾਂ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਹੁਤੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮਤੇ ਇਸੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਹੋਏ। ਜੋ ਕਿ 60ਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਤਕ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰ ਦਿਤੇ ਗਏ।

ਅਸਲ ‘ਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿ ਕੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਦਲਿਆਂ ਦੀ ਇਕ ਜਮਾਤ ਕਾਇਮ ਕਰ ਲਈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਨਹੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂ ਕਿ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਟ ਲੱਗਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਲੇ ਸੱਤਾ ‘ਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਪਸ ‘ਚ ਲੜੇ ਲੱਖਾਂ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਤੇ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਲਿਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਤੇ ਸਾਮਰਾਜੀਆਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਕਹਿਣਾ ਵਧੇਰੇ ਢੁਕਦਾ ਹੈ। ਸੱਜਿਆਂ-ਖੱਬਿਆਂ ਸਭ ਨੇ ਦਲਾਲੀ ਦੀ ਬਾਂਦਰ ਵੰਡ ‘ਚ ਪੁੱਜ ਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਜਿਸ ਦਾ ਦਾਅ ਨਾ ਲੱਗਾ ਜਾਂ ਘੱਟ ਲੱਗਾ ਉਸ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ‘ਅਧੂਰੀ’ ਕਹਿ ਕੇ ਰੋਲਾ ਪਾਇਆ। ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਂਦਰ ਕਿੱਲੇ ‘ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛਿੱਤਰ ਖਾਧੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਦਲਿਆਂ (ਆਗੂਆਂ) ਨੇ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਟੁਕੜ ਲੈਣ ਦੀ ਥਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਬੁਰਕੀਆਂ ਤੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨਾ ਮੰਨ ਲਿਆ। ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਸਾਰੇ ਠੱਗੇ ਗਏ ਪਰ ਸਾਡੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਜ਼ਾਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਪਈ।ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਖੋਹ ਕੇ ਅੱਜ ਤਕ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਉਰਦੂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਬਾਕੀ ਇਹ ਗੱਲ ਵੀ ਪੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਹਿਰ ‘ਚ ਏਨਾਂ ਜ਼ੋਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜੋ ਏਡੇ ਵੱਡੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਕੁਝ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦੀ। ਸੱਤਾ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਲੜ ਚੁਕੀਆਂ ਤੇ ਲੜ੍ਹ ਰਹੀਆਂ ਤਾਕਤਾਂ ਇਹ ਜਾਣਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਾਧਨਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਟੇਟ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਲੜ ਕੇ ਜਿਤਣਾ ਕਿੰਨਾਂ ਔਖਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਮਿਲ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਕਿੰਨੀ ਲੰਮੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ, ਬਲੋਚ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕੋਲੋਂ ਨਹੀਂ ਜਿਤ ਸਕੇ। ਖਾਲਸਿਤਾਨੀਆਂ, ਬੋਡਿਆਂ ਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰੀਆਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨੇ ਕੀ ਹਸ਼ਰ ਕੀਤਾ ਇਹ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਲੁਕਿਆ ਨਹੀਂ। ਫਿਰ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਕਿ ਫਿਰਕਿਆਂ, ਜਾਤਾਂ ਤੇ ਮਜ਼ਬਾਂ ਦੀ ਖੂਨੀ ਜੰਗ ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾ ਦਿੰਦੇ। ਕੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹੇ ਬੰਦੇ ਮਾਰੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹੇ ਲੰਕਾਂ ‘ਚ ਤਾਮਲ ਬਾਗੀ ਮਰੇ ਜਾਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ‘ਚ ਆਜਾਦੀ ਮੰਗਣ ਵਾਲੇ ਮਰੇ ? ਜੇ ਉਹ ਏਨੀਆਂ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਅੱਜ ਤਕ ਸਫ਼ਲ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਤਾਂ ਮੰਦਰ–ਮਸੀਤ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਕੀ ਸੱਪ ਕੱਡਣਾਂ ਸੀ।

                                                            ਹੁਣ ਮੁੱਦੇ ਵੱਲ ਆਇਆ ਜਾਵੇ। ਸਾਫ਼ ਹੈ ਕਿ ਨਾ ਤੇ ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨਹਿਰੂ ਗਾਂਧੀ ਤੇ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲੈ ਕੇ ਦਿਤੀ । ਬੱਸ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇ ਨਵੀਂ ਨੀਤੀ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤੀ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਇਥੇ ਰਹਿ ਕੇ ਵਰਤਣ ਦੀ ਥਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਵਰਤਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ।ਅਪਣੇ ਦੱਲਿਆ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀ ਮਨਮਰਜੀ ਦੇ ਮਸੌਦੇ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ‘ਚ ਪਾਸ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।(ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਮੰਡੀ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਹਲਾਤ ਹੋਰ ਵੀ ਭਿਆਨਕ ਨੇ) ਸਰਮਾਏਦਾਰ, ਵੱਡੇ ਜਗਤ ਪਸਾਰੇ ਵਾਲੇ ਕਾਰਖਾਨੇਦਾਰ ਸਾਡੇ ਦੱਲੇ ਸਿਅਸਤਦਾਨਾਂ ਰਾਹੀ ਮਰਜੀ ਦੇ ਬਿਲ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਜਾਂ ਥੋੜੇ ਹੋ-ਹੱਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਰਕੀਆਂ ਸੁਟੇ ਜਾਣ ਪਿਛੋਂ ਪਾਸ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਰਜਾਨਾ ਬਿਲ ਜੋ ਇਸੇ ਦੀ ਇਕ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ । ਜੋ ਅੱਜ ਨਹੀਂ ਤੇ ਕੱਲ ਪਾਸ ਹੋ ਹੀ ਜਾਣੈ । ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਅਦਲਾ ਬਦਲੀ ਨੂੰ ਅਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਵਾ ‘ਚ ਤਲਵਾਰਾਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਹਾਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ।

ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਝੰਡਾ ਚੁਕੀ ਫਿਰਦੇ ਕਾਮਰੇਡ ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ ਲੋਕ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਨਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਫ਼ਿਰਕੂ ਗਰੁੱਪ ਹਨ। ਜੇ ਕੋਈ ਸਮਾਜਵਾਦ ਲਈ ਸੁਹਿਰਦ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਸਰਮਾਏਦਰਾਂ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਹੀ ਕਿਉਂ ? ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਕਾਲਜ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਸਾਡੀ ਜਮਾਤ ‘ਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਦੇ ਦਾਦੇ ਪੜਦਾਦਿਆਂ ਕੋਲ ਤਨ ਢੱਕਣ ਲਈ ਪੂਰੇ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। 25,000 ‘ਚ ਉਸ ਦੀ ਜਮਾਨਤ ਕਰਵਾਈ ਗਈ । ਕੀ ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਵਿਰੁਧ ਲੋਕ ਲਹਿਰ ਜਾਂ ਸਮਾਜਵਾਦ ਲਈ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੁਕਦਾ ਹੈ । ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਚਿੰਤਕ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਗੁਮਨਾਮ ਕਾਮਰੇਡਾਂ ਵੱਲੋਂ ਲਿਖੇ ਗਏ ਲੇਖਾਂ ਨੁੰ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾ  ਦੱਸ ਕੇ ਉਸ ਨੁੰ ''ਬੁਧੀਜੀਵੀ, ਚਿੰਤਕ'' ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਆਮ ਕ੍ਰਤੀਕਾਰੀ ਨੁੰ ਸਹੀਦੇ ਆਜ਼ਮ ਬਣਾ ਕੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਉਸ ਨੁੰ ਵਡਿਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਸਵਾਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬੰਦਾ ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਜੰਮੇ ਮਰੇ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪੱਧਰੀ ਸਮਾਗਮ ਲੋਕ ਵਿਰੋਧੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਮਨਾਉਣ । ਲੋਕ ਆਗੂਆਂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਕੰਬਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ ।
             ਅਸਲ ‘ਚ ਅਸੀ ਸਟੇਟ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰੇ ਤੇ ਅਪਣਾ ਹੀਰੋ ਹੀ ਗਲਤ ਮਿਥਿਆ ਹੈ ਇੰਕਲਾਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਲਿਆਉਣਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ 10-15 ਕਿਲੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵਗਦੀ ਹੈ। ਮੁੰਡੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਆਸ਼ਕੀ ਕਰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਮੈਲਬਰਨ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨੇ। ਆਪਣੇ ਹੀਰੋ ਵਿਹੜਿਆਂ ਤੇ ਠੱਠੀਆਂ ‘ਚ ਬੈਠਾ ਹੈ। ਬੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਤੇ ਛੋਟਾ ਕਾਸ਼ਤਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ । 4 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਨਿੱਤ ਜ਼ਲੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਫ਼ੈਸਨ ‘ਚ ਨਾਹਰੇ ਨਹੀਂ ਲਾਉਂਦਾ । ( ਫ਼ੈਸਨ 'ਚ ਨਾਹਰੇ ਲਾਉਣ ਵਾਲੇ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਾਤ ਤੇ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਹੀ ਹੋਣਗੇ)। ਸਗੋਂ ਇੰਕਲਾਬ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਤ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵੱਡਿਆਂ ਵਲੋਂ ਲੜੀ ਹੋਈ ਇਕ ਲਹਿਰ ‘ਚ ਅਸੀ ਕਾਮਯਾਬ ਹੋਏ ਸਾਂ ਤੇ ਉਹ ਸੀ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਲਹਿਰ, ਉਸ ਲਹਿਰ ਦਾ ਮੋਢੀ ਚਮਾਰ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ‘ਚੋਂ ਇਕ ਸੀ ਗਿਆਨੀ ਦਿੱਤ ਸਿੰਘ । (ਕਿਉਂ ਜੋ ਉਸ ਨੇ  ਸੱਟਾਂ ਖਾਧੀਆਂ ਸਨ।)

              ਮੁਕਦੀ ਗੱਲ ਅੱਜ ਜਿਹੜੇ ਰਾਜ ਭਾਗ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸਾਧਨ ਬਹੁਤ ਹਨ ਤੇ ਪਰਾਪੇਗੰਡਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਡਾ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਦੀ ਕੋਈ ਸੁਣਵਾਈ ਨਹੀਂ ਪਰ ਸੱਤਧਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਸ ਪਰਾਪੇਗੰਡੇ ਅੱਗੇ ਹਥਿਆਰ ਸੁਟਣੇ ਵੀ ਜਾਇਜ਼ ਨਹੀਂ।

ਪਿੰਡ ਵੀਲਾ ਤੇਜਾ

ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ

9478440512

Read more...

BHAGAT SINGH DA KATAAL

DAVINDER 

anchor501@yahoo.co.uk

Read more...

ਰਾਹੀਆਂ ਵੇ ਰਾਹੇ ਜਾਂਦਿਆ......

ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇਜਾ

ਉਲਟੇ ਜ਼ਮਾਨਿਆਂ 'ਚ ਕੋਈ ਗੱਲ ਸਿੱਧੀ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਦੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਵਾਪਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਨ ਬਾਗੋ ਬਾਗ ਹੋ ਜਾਂਦੈ।ਘਰੋਂ ਦੂਰ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਢਾਈ ਕੁ ਮਹੀਨੇ ਹੋ ਗਏ ਪਹਿਲਾਂ ਦਫ਼ਤਰ ਦੇ ਕੋਲ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ । ਦੋ ਕੁ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੁੱਲ ਜਿਹੀ ਉਠੀ ਕਮਰਾ ਬਦਲ ਲਿਆ ਉਝ ਹੁੱਲ ਕਾਹਦੀ ਮੇਰਾ ਇਕ ਨੰਗ ਯਾਰ 71 ਸੈਕਟਰ ਦੇ ਗੁਰਦਵਾਰੇ 'ਚ ਭਾਈ ਲੱਗ ਗਿਆ ਔਖੇ ਸੌਖੇ ਵੇਲੇ ਟੁਕੜ, ਤੇ ਚੜਾਵੇ ਦੇ ਲੱਡੂਆਂ ਦੀ ਆਸ 'ਚ ਮੈਂ ਰਾਹੋਂ ਕੁਰਾਹੇ ਜਾ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈ ਲਿਆ। ਸੰਦ-ਸਾਧਨ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਅਜੇ ਹੈ ਕੋਈ ਨਹੀਂ । ਤਿੰਨਾਂ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲਾ ਟੈਂਪੂ ਸਿੱਧਾ ਕੋਈ ਦਫ਼ਤਰ ਵਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਨਹੀਂ । ਜੇ ਗ਼ਲਤੀ ਨਾਲ ਟੈਂਪੂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਦੇ ਬਹੀਏ ਤਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਝਿੱਥੇ ਜਿਹੇ ਹੋਣਾਂ ਪੈਂਦਾ ਅਗਲਾ ਕਰੜਾ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ‘ਸ਼ਿਰਦਾਰ ਜੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਜਾਏਗਾ ਏਕ ਸੋ ਬੀਸ ਮੇ ’। ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੈਪੂ ਵਾਰਾ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਰਿਕਸ਼ਾ ਕਿਥੋਂ ਵਾਰਾ ਖਾਊ। ਸੋ ਰਾਹ ਜਾਂਦੇ ਰਾਹੀਆਂ ਦੀ ਆਸ 'ਚ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲੀਦਾ 'ਤੇ ਕੌੜੇ-ਮਿਠੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਰ ਕੇ ਘਰੇ ਮੁੜੀਦਾ।

ਘੁਟੇ ਵੱਟੇ ਮੂੰਹਾਂ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਮਿਠੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤਾਂ ਘੱਟ ਹੀ ਦਿੰਦਾ, ਉਝ ਆਸ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਮਿਠੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਖੈਰ! ਰਾਹ ਜਾਂਦੇ ਰਾਹੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ‘ਲਿਫ਼ਟ’ ਮੰਗਣ ਦਾ ਮੈਂ ਪੁਰਾਣਾ ਤਜ਼ਰਬੇਕਾਰ ਆਂ ਪਰ ਅਪਣੀ ਲਿਫ਼ਟ ਕਲਾ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਕਦੇ ਲਿਖਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੋਚੀ। ਸੋਚ ਨੂੰ ਹੁਲਾਰਾ ਉਦੋਂ ਮਿਲਿਆ ਜਦੋਂ ਦੂਰ ਸਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਇਕ ਬਾਊ ਨੇ ਬੇਗਾਨੇ ਸ਼ਹਿਰ 'ਚ ਮਟੈਲਿਕ ਲਾਲ ਰੰਗ ਦਾ ਸਕੂਟਰ ਰੋਕ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ‘ਸਵੈ-ਇੱਛਤ’ ਲਿਫ਼ਟ ਦਿਤੀ ਤੇ ਇਸ ਅਨੋਖੀ ਕਲਾ ਬਾਰੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਸਾਝੇ ਕੀਤੇ। ਵਖਤਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਥੋਂ ਕਿਥੋਂ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਛਾਣੀ ਸੀ ਤੇ ਲਿਫ਼ਟ ਕਲਾ ਦਾ ਵੱਡਾ ਤਜ਼ਰਬੇਕਾਰ ਸੀ। ਲਿਫ਼ਟ ਲੈਣਾ ਤੇ ਦੇਣਾ ਉਸ ਲਈ ਆਮ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਧਾਰਮਕ ਅਕੀਦੇ ਵਰਗਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸੋਚ ਮੂਜਬ ਲੋੜਵੰਦ ਨੂੰ ਲਿਫ਼ਟ ਨਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਈ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਮੂਜਬ ਜਿਹੜੇ ਬੰਦੇ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ’ਤੇ ਆ ਕੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲਿਫ਼ਟ ਨਹੀ ਦੇਣੀ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ’ਤੇ ਜੰਮਣ ਈ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਹ ਕੋਈ ਫ਼ਤਵਾ ਨਹੀਂ, ਅਸੀ ਦੋਵਾਂ ਨੰਗ ਵੀਰਾਂ ਨੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹੀ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ । ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਛੇ ਬੈਠਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਰਾਹ ’ਚ ਉਸ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਦੋ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਉੱਚਾ ਕਰ ਕੇ ਕਿਹਾ ਅੱਜ ਅਪਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਖਾਸ ਬੰਦਾ ਬੈਠਾ, ਸੀਟ ਬੁੱਕ ਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪਰਪੱਕਤਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ।

ਅਸਲ ’ਚ ਲਿਫ਼ਟ ਦੇਣ ਤੇ ਲੈਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫ਼ਾਇਦਾ ਹੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਕੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਐਤਕੀ ਅੱਧ ਮਾਰਚ ’ਚ ਈ ਗ਼ਰਮੀਂ ਵਾਹਵਾ ਹੋ ਗਈ ਉਝ ਵੀ ਹਨੇਰੇ ਕਮਰੇ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਸੱਜਰੀ ਜਿਹੀ ਧੱਪ ਚੁਭਦੀ ਹੈ। ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੁਹਾਲੀ ਦੇ ਪੀਸੀਐਲ ਚੌਕ ਤੋਂ ਠੇਿਕਆਂ ਵਾਲੇ ਚੌਂਕ 'ਤੇ ਆਉਣ ਲਈ ਕਈ ਉਦਰ ਘੁਦੜੇ ਘਸੁੰਨ ਵਰਗੇ ਮੂੰਹਾਂ ਵੱਲ ਤਰਸੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖਣਾਂ ਪੈਂਦਾ। (ਚੌਂਕ ਦਾ ਨਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਇਹ ਨਾਂ ਮੈਂ ਆਪ ਹੀ ਦਿਤਾ ਕਿਉਂ ਕਿ ਚੌਂਕ ਦੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੇ ਠੇਕੇ ਨੇ, ਵੈਸੇ ਜੇ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਲੋਕ ਠੇਕਿਆਂ ਤੋਂ ਇਵੇਂ ਹੀ ਕਮਾਈ ਕਰਵਾੳਂਦੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਚੌਂਕ ‘ਠੇਕੇ ਵਾਲਾ ਚੌਂਕ’ ਵਜਿਆ ਕਰਨਗੇ।)

ਖੈਰ ! ਗੱਲ ਲਿਫ਼ਟ ਦੀ ਚਲਦੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਲਿਫ਼ਟਖੋਰਾਂ ਹਾਂ, ਜਨਮ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਹਲਾਤਾਂ ਨੇ ਬਣਾ ਦਿਤਾ। ਲਿਫ਼ਟ ਲੈਣ ਦੇ ਬਹੁਤੇ ਚੰਗੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤਾਂ ਹੈ ਨਹੀ, ਸੋ ਗੱਲ ਮਾੜਿਆਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਲੈਨੇ ਆ। 8 ਵੀ ਤਕ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਹੀ ਪੜ੍ਹੇ ।ਮੇਰੀ ਮੰਜੀ ਤੇ ਰਜਾਈ ਤੋਂ ਜਿਨੀ ਦੂਰ ਜੰਗਲ ਪਾਣੀ ਜਾਣ ਲਈ ਪੈਲੀਆਂ ਸਨ ਲਗਭਗ ਉਨੀ ਕੁ ਦੂਰ ਹੀ ਸਾਡਾ ਸਕੂਲ ਸੀ। ਸੁਤੇ ਉਠਣਾ ਜਿੱਧਰ ਨੂੰ ਜ਼ੋਰ ਪੈਣਾ ਉਧਰ ਨੂੰ ਹੋ ਤੁਰਨਾ । ‘ਮਾਹਰਾਜ’ ਈ ਲਿਫ਼ਟ ਕਰਦਾ ਅਸੀ ਝੋਲਾ ਫ਼ੜ ਕੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂ ਪਜਾਮੇ ਦਾ ਨਾਲਾ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਪੈਲੀਆ ਨੂੰ। ਹੋਣੀ ਵਾਪਰੀ 9ਵੀਂ ਕਲਾਸ ’ਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਕੂਲੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਗ ਪਏ। ਲਿਫ਼ਟ ਕਲਾ ਦੀ ਇਹ ਕੱਚੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ। ਬੜੀਆਂ ਦੁਸ਼ਵਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵਾਹ ਪਿਆ। ਸਇਕਲ ਸਾਡੀ ‘ਮੁੱਛ ਫੁਟਦੀ ਪਰਸਨੈਲਟੀ’ ਨੂੰ ਸੂਟ ਨਹੀ ਸੀ ਕਰਦਾ ਤੇ ਜੇਬ ਵਿਚਲੇ ਭਾਨ ਦਾ ਜੋੜ ਤੋੜ ਰਾਹ ਜਾਂਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਦੇਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਲਿਫ਼ਟ ਕਲਾ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੜਿਕਾ ਸੰਗ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੇ ਲਾਹ ਕੇ ਅਪਣੀ ਖਾਲੀ ਜੇਬ ’ਚ ਪਾ ਲਈਏ ਤਾਂ ਸਮਝੋਂ ਨੰਗਾਂ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਜਿੱਤ ਲਈ।

ਉਝ ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸੰਗ ਲਾਈ ਪੁਠੀ ਵੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ । 10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ’ਚ ਚੜਦਿਆਂ ਈ ਮਨਦੀਪ ਬੱਲ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ‘ਜੱਟਕੀ’ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਅੱਖ ਮਟੱਕਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਸੰਗ ਲਾਹ ਕੇ ਮੰਗੀ ਇਕ ਲਿਫ਼ਟ ਨੇ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਬਰੇਕਾਂ ਲਾ ਦਿਤੀਆਂ। ਅਸਲ ’ਚ ਇਕ ਦਿਨ ਖਾਲੀ ਜੇਬ ਮੈਂ ਕਈ ਚਿਰ ਸੜਕ ’ਤੇ ਖਲੋਤਾ ਰਿਹਾ ਹਾਰ ਕੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਇਕ ਖੱਚਰ-ਰੇਹੜੇ ’ਤੇ ਬਹਿ ਗਿਆ। ਰਾਹ ’ਚ ਸੜਕ ’ਤੇ ਮੇਰੀ ਕਲਾਸ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਲਿਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਇਕ ਜਣੀ ਮੈਨੂੰ ਪੁਛਦੀ ਤੂੰ ਕੱਲ ਰੇਹੜੇ ਤੇ ਬੈਠਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਮੌਕੇ ’ਤੇ ਕੋਈ ਸੁਝੀ ਨਾਂ ਮੈਂ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ‘ ਉਹ ਮੇਰੇ ਆਂਕਲ ਸੀ ਰੇੜੇ ਵਾਲੇ, ਤਾਇਆ… ਕਹਿੰਦਾ ਬਹਿਜਾ ਮੈਂ ਦਿਲ ਰੱਖਣ ਲਈ ਫਿਰ …..। ਉਹ ਕੁੜੀ ਬੱਲ ਦੀ ਸਹੇਲੀ ਸੀ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬੱਲ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਦਲ ਗਈਆ। ਕਈ ਚਿਰਾਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਤਫ਼ਤੀਸ਼ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਿਆ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਰਿਹੜੇ ਵਾਲੇ ਦਾ ਭਤੀਜ ਜਾਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਡੀਆ ਜੱਟੀਆਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ‘ਘੁਮਿਆਰਾਂ’ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਸਮਝ ਲਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਬੱਗੇ ਜਿਹੇ ਰੰਗ ਨੇ ਵੀ ਸ਼ਾਹਦੀ ਭਰ ਦਿਤੀ।

 ਵੈਸੇ ਇਹ ਕੋਈ ਇਕ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ । ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਮਾੜੀਆਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੋਈਆ। ਐਮ.ਏ. ’ਚ ਜਲੰਧਰ ਪੜਦਾ ਸੀ। ਰੇਲ ਦਾ ਪਾਸ ਫੱਟਿਆ ਵਾਲੇ ਡੱਬੇ ਦਾ ਸੀ, ਮੈਂ ਗੱਦੀਆਂ ਵਾਲੇ ’ਚ ਲੰਮਾਂ ਪਿਆ ਸੋਚਾਂ ਨੂੰ ਦੁੜੰਗੇ ਲਵਾ ਰਿਹਾ। ਮੈਜਸਟ੍ਰੇਟ ਚੈਕਿੰਗ ਹੋ ਗਈ। ਜਲੰਧਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ’ਤੇ ਮੈਜਸਟ੍ਰੇਟ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ੀ ਹੋਈ । ਉਸ ਨੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ 500 ਰੁਪਈਆ ਜ਼ੁਰਮਾਨਾ ਪਾ ਦਿਤਾ । ਮੈਨੂੰ ਅਪਣੀ ਬਣੀ ਬਣਾਈ ਦਾ ਪਤਾ ਸੀ ਬਈ ਸਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਮੰਗ ਕੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ 500 ਨਹੀਂ ਲੱਭਣਾ। ਫ਼ੋਨ ਕੋਲ ਸੀ ਪਰ ਆਮ ਵਾਂਗ ਬੈਲਸ ਨਹੀ ਸੀ। ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਲੋਕ ਪੈਸੇ ਦੇ ਕੇ ਖ਼ਲਾਸੀ ਕਰਵਾ ਗਏ। ਮੈਂ ਜੁਗਾੜ ਦੇ ਘੋੜੇ ਦੁੜਾ ਕੇ ਥੱਕ ਹਾਰ ਬਈਆਂ ਵਾਲੀ ਲਾਇਨ ’ਚ ਬਹਿ ਗਿਆ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਵਸੂਲ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਹਵਾਲਾਤ ਲੈ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਰੇਲਵੇ ਪੁਲਿਸ ਦਾ ਇਕ ਸਿਪਾਹੀ ਆਪ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਕਹਿੰਦਾ ਮੇਰੇ ਫ਼ੋਨ ਤੋਂ ਫ਼ੋਨ ਕਰ ਲਾ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਮੰਗ ਲਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗੀਦਾ। ਮੈਂ ਨੰਗਪੁਣੇ ’ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ “ਨਹੀਂ ਮੇਰਾ ਡੈਡੀ ਥਾਣੇਦਾਰ ਆ ਉਸ ਨੇ ਕਰਾ ਲੈਣੀ ਜਮਾਨਤ।” ਸਿਪਾਹੀ ਕਹਿੰਦਾ “ਯਾਰ ਜਮਾਨਤ ਤਾਂ ਹੋ ਜੂ ਪਰ ਤੂੰ ਅਪਣਾ ਸਿੱਖ ਭਰਾ ਏ, ਪੱਗ ਬੱਧੀ ਏ, ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਲਗਦਾ ਏ, ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ।” ਫਿਰ ਉਹ ਆਪੇ ਹੀ ਕਹਿੰਦਾ “ਚਲ ਮੈਂ ਦੇ ਦੇਨਾ ਜੇ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਕਦੀਂ ਹੋਏ ਤਾਂ ਦੇ ਜਾਵੀ ।” ਖ਼ੈਰ ਡੇਢ ਕੁ ਸੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਸੀ ਬਾਕੀ ਉਸ ਭਰਾ ਨੇ ਪੈਸੇ ਭਰ ਦਿਤੇ ਤੇ ਮੇਰੀ ਖਲਾਸੀ ਹੋਈ। ਹੁਣ ਜੇਬ ’ਚ ਇਕ ਰੁਪਈਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਦਿਨ ਲਿਫ਼ਟ ਕਲਾ ਦੀ ਪਰਖ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ। ਪੈਸਿਆ ਲਈ ਜਲੰਧਰ ਭਟਕਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਕਿਤੋਂ ਖੈਰ ਨਾ ਪਈ, ਲਿਫ਼ਟਾਂ ਲੈਂਦਾ ਜੁਗਾੜ ਕਰਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਮੁੜਿਆ। ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਮੈਂ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਜੋੜ੍ਹ ਕੀਤਾ ਪੂਰੇ ਪੌਣੇ ਦੋ ਸੋ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਮੁਫ਼ਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ ’ਚ ਦੇਖੇ ਮੂਜਬ, ਲਿਫ਼ਟ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਤਾਰਾ ਏ, ਪਰ ਅਪਣੇ ਕਾਲੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾ (ਭਾਰਤੀਆਂ) ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨਾਲ ਅਪਣਾ ਅੱਜ ਤਕ ਵਾਹ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਉਝ ਅਪਣੇ ਦੇਸੀ ਬੰਦਿਆ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਪਤੈ, ਕਿ ਉਹ ਬੰਦੇ ਮੈਂ ਅੱਖੀ ਵੇਖੇ ਨੇ ਜੋ ਕਾਂ ਅੱਖ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਜੇਠ ਹਾੜ ਦੀਆਂ ਧੁੱਪਾਂ ’ਚ ਅਪਣੇ ਸਾਇਕਲ ’ਤੇ ਜੀਅ ਤਰਸੀ ਰਾਹ ਜਾਂਦੀਆਂ ਦੋ-ਦੋ ਸਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਡੇਰਾ-ਬਾਬਾ-ਨਾਨਕ ਤੋਂ ਬਟਾਲੇ ਤਕ ਛੱਡਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰੀ ਕਰਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਲਿਫ਼ਟ ਮੰਗਣ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਨਾ ਚੜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬੰਦੇ ਧਰਤੀ ’ਤੇ ਬੋਝ ਕਹੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਏਨੇ ਲੰਮੇ ਇਤਹਾਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਿਖਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਵੀ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ ਭਾਵੇਂ ਕਿਨਾਂ ਵੀ ਧਰਮ ਕਰਮ ਕਰ ਲੈਣ । ਇਕ ਵਾਰ ਅਸੀ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸਾਹਬ ਮੱਸਿਆ ਨਾਹੁਣ ਗਏ । ਰਾਤ ਦਾ ਦੀਵਾਨ ਸੁਣ ਕੇ ਢਾਈ ਕੁ ਵਜੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਆ ਗਏ । ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਬ ਦਾ ਕਵਾੜ ਖੁਲਣ ਤੇ ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਤਖ਼ਤ ਸਾਹਬ ਤੋਂ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਬ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਪਾਖੰਡ ਵੇਖਣ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦੈ । ਉਸ ਦਿਨ ਮੈਂ ਅਪਣੀ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਕਰਿਆਨੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਟੋਰ ਵਾਲੇ ‘ਸਰਦਾਰ ਆਂਕਲ’ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ। ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਪਾਲਕੀ ਥੱਲੇ ਮੋਢਾ ਦੇਣ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਕਈਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਵੱਡੇ। ਉਹੀਂ ਬੰਦਾ ਜਦੋਂ ਬਾਹਰ ਜੋੜਾ-ਘਰ ਜੁੱਤੀਆਂ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਅਪਣੇ ਮਿਤਰਾਂ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹੀ ਤੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਅਪਣੇ ਆਂਕਲ ਮੈਨੂੰ ਰਸਤੇ ‘ਚ ਘਰ ਛੱਡ ਦੇਣਗੇ। ਮਹਾਰਾਜ ਦਾ ਭਾਰ ਚੁਕਣ ਲਈ ਜਾਨ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਨੀਚ ਆਂਕਲ ਨੇ ਅਪਣੇ ਸਕੂਟਰ ਪਿਛੇ ਬਿਠਾਉਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੌਲਾ ਬਹਾਨਾ ਮਾਰਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਮੱਸਿਆ ਨਾਤੀ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪੁੰਨ ਉਹਨੂੰ ਗਾਲਾਂ ਦੇ ਕੇ ਪਾਪ ’ਚ ਬਦਲ ਲਿਆ। ਉਝ ਸਾਡੇ ਲਿਫ਼ਟਬਾਜ਼ਾਂ ਕੋਲ ਮੂੰਹ ’ਚ ਗਾਲਾਂ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੋਰ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।

ਇਥੇ ਇਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਐ, ਪੰਜੇ ਉਗਲਾਂ ਇਕੋ ਜਿਹੀਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆ। ਦਿੱਲੀ ’ਚ ਇਕ ਵਾਰ ਅਜੀਬੋ ਗ਼ਰੀਬ ਹੋਈ। ਹਜਰਤ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਲਈ ਸ਼ਾਨੇ ਪੰਜਾਬ ਗੱਡੀ ਤੜਕੇ 6.10 ’ਤੇ ਚੱਲਦੀ ਹੈ। ਨਾਇਟ ਡਿਊਟੀ ਕਰ ਕੇ ਮੈਂ ਸਟੇਸ਼ਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਚਾਹ ’ਚ ਉਖਲਾ ਮੰਡੀ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਸਬਜੀ ਵਾਲੇ ਠੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹੱਥ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਲੇਟ ਹੀ ਜਾਗਦੀ ਹੈ, ਆਵਾਜਈ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ-ਮਾਤਰ ਸੀ । ਇਕ ਸਕੂਟਰ ਜਿਹਾ ਦਿਸਿਆ ਮੈਂ ਹੱਥ ਦਿਤਾ ਉਨ੍ਹੇ ਰੋਕ ਲਿਆ । ਡਰਾਇਵਰ ਨੇ ਟਰੈਕ ਸੂਟ ’ਤੇ ਹੈਲਮਟ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਤੁਰਨ ਲੱਗਿਆ ਮੈਂ ਨਿਯਾਮੂਦੀਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਉਹ ਚੱਲ ਪਿਆ। ਰਸਤੇ ’ਚ ਮੇਰੀਆ ਅੱਖਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਹੋ ਗਈਆ।ਨਿਯਾਮੂਦੀਨ ਪੁਲ ਚੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਉਨ੍ਹੇ ਬਰੇਕ ਲਾਈ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਸ਼ੱਕ ਯਕੀਨ ’ਚ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਉਹ 24-25 ਸਾਲ ਦੀ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬੀਬੀ ਸੀ ਜੋ ਸ਼ਇਦ ਵਰਜਸ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹੇ ਹੈਲਮਟ ਲਾਹ ਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ‘ਚ ਕਿਹਾ “ਥੱਲੇ ਨੂੰ ਚਲੇ ਜਾਵੋ ਔਹ ਸਾਹਮਣੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ।”

ਮੈਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੇਗ਼ੈਰਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਦਲੀਲ ਹੌਲੀ ਲੱਗੀ ਜਿਹੜੇ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਲਿਫ਼ਟ ਮੰਗਣ ਵਾਲਾ ਨੁਕਸਾਨ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਖ਼ੈਰ ਗੱਲ ਲੰਮੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਨੇ ਮਿਠੇ ਵੀ ਕੌੜੇ ਵੀ, ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਲਿਫ਼ਟ ਦਿਤੀ ਕੁਝ ਕੋਲੋ ਲਈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿਖਣ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲਿਆ। ਲੇਖ ਦੇ ਅੰਤ ’ਚ ਅਪਣੇ ਗੂੜ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਦੱਸ ਦੇਵਾਂ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓ ਕੋਈ ਆਸ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਪੁਲਿਸ ਦੇ ਕਿਸੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਤੋਂ ਲਿਫ਼ਟ ਮੰਗੋ, ਵਾਰ ਕਦੀ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਜੇ ਤੁਸੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲਿਫ਼ਟ ਦੇਣ ਵਰਗਾ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਚੁੱਪ ਨਾ ਬੈਠੋ ਗੱਲ ਤੋਰੋ, ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਫ਼ੇਰ ਜ਼ਾਇਕਾ ਵੇਖਿਓ…..

Read more...

Hundreds of "half widows" await justice in Kashmir

As the world celebrates the International Women's Day today, several thousands of women in the Kashmir valley are awaiting for information or contact with their husbands who disappeared without a trace during the two decades' old turmoil. During the past 20 years of turmoil, several thousands of people had disappeared. The majority of them went missing after they were allegedly arrested by security forces during counter insurgency operations. Now their family members have formed an organisation, 'Association of Parents of Disappeared Persons', holding silent demosntrations on the 10th of every month at Partap Park near here. ''We are half widows as the government has failed to provide us any clues about our husbands,'' said a group of the affected women, alleging that their husband were arrested during the past 20 years of turmoil. Despite repeated requests to order a probe into all such disappearances, nothing has been done by the government, the group alleged. They have appealed to the government to order a probe in the matter. ''We are neither married nor widows as we do not know about the fate of our husbands,'' they said and pleaded, ''If they have been killed let the government inform us about their graves for our satisfaction.'' The government should probe all unidentified graves discovered in the valley, the women demanded.
. The turmoil has taken away sons and husbands. The women alleged that the security forces had killed their husbands who were not involved in any insurgency operations. The mothers have been visiting interrogation centres, jails, grave yards and other places in the hope of meeting their loved ones there. However, there has been an overall change in the lifestyle of women in the valley as they are helping their men in farming and other day-to-day work. Even though the percentage of literacy among the women has risen, it still lags below male literacy. Women, who remained confined in their homes during the turmoil and were directed to wear 'burqa', are nowadays working at petrol pumps. They are also selling dusters and working as sales girls. Crime against women too has increased as the incidents of suicides or attempt to suicide by women are reported daily. Though women still cannot avail the facility of reserved seats in buses, they are working in banks, computer centres and education department in large numbers. The fish business has remained in the hands of women who are selling fish, captured by their menfolk in the market.

Read more...

ਧਰਮ-ਕਰਮ

ਬਾਬਾ ਗੁਸਾ ਨਾ ਕਰੀ

ਤੂੰ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦਿਆ

ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਭੂਤਨਾਂ ਤੇ ਬੇਤਾਲਾ ਅਖਵਾਇਆ

ਅੱਕ ਖਾਧੇ ਤੇ ਰੋੜਾ ‘ਤੇ ਸੇਜ ਵਿਛਾਇਆ

ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ

‘ਗੁਰ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰ ਮੂਰਤ ਹੈ’

ਪਰ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ

ਵਪਾਰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ

ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ ਲਈ

ਧੂਪ ਵੱਟੀ ਕਰਨ ਲਈ

ਸਹੰ ਖਾਂਦਿਆਂ ਹੱਥ ਧਰਨ ਲਈ

ਤੇਰੀ ਬੜੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਏ

ਕੀ ਕਰੀਏ ?

ਅਸੀ ਗੁਟਕੇ ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਯਾਦ ਕਰ ਲਏ, ਤੂੰ ਨਹੀਂ ਬਹੁੜਿਆ

ਫਿਰ ਤੈਨੂੰ ਸ਼ਾਖਸਾਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਇਹ ਨਵਾਂ ਤਰੀਕਾ ਅਹੁੜਿਆ

ਠਾਠ ਵਾਲੇ ਵੱਡੇ ਸਾਧ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਪਰਗਟ ਕੀਤਾ

ਤੇ ਘੁਗੂ ਘੋੜੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ 'ਬਈਏ' ਨੇ ਤੇਰੇ ਲੜ ਲਾਇਆ

ਪੰਜਾਂਵਾ ਦਾ ‘ਲਾਫ਼ਿੰਗ ਬੁੱਧਾਂ’ ਤੇ ਵੀਆਂ ਦਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ

‘ਤੇਜਾ’ ਸੱਤਰਾਂ ਰੁਪਈਆਂ ‘ਚ ਧਰਮ-ਕਰਮ ਕਰ ਆਇਆ

ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇਜਾ

Read more...

ਬੱਧਾ ਚਟੀ ਜੋ ਭਰੇ .....

ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਤੇਜਾ

ਧਰਮ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਜਾਤੀ ਤਜ਼ਰਬੇ ਅਤੇ ਪੜਨ ਸਮਝਣ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਜੋ ਸੋਜੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਮੈਨੂੰ ਪ੍ਰਪਤ ਹੋਈ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ‘ਕਾਫਰ’ ਅਖਵਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮੰਨੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ।ਧਾਰਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਤੇ ਧਰਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿਚਲੇ ਫਰਕ ਤੋਂ ਤੱਤ ਇਹੀ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਅਸਲ ‘ਚ ਬੰਦੇ ਦੇ ਸਭਾਅ ਦਾ ਹੀ ਇੱਕ ਜਾਮਾ ਹੈ । ਸੋਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ‘ਚ ਕਹਿਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਉ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਬੰਦੇ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਠੰਡੇ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਬੰਦਾ ਜੰਗ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਕਿਨਾਰਾ ਹੀ ਕਰੇਗਾ ਭਾਵੇ ਉਹ ਹਿੰਦੂ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਸਿੱਖ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਮੁਸਲਮਮਾਨ ।ਖਾੜਕੂ ਤਬੀਅਤ ਦਾ ਬੰਦਾ ਜੈਨੀਆਂ ਘਰੇ ਵੀ ਜੰਮ ਪਵੇ ਕਿਤੇ ਨਾਂ ਕਿਤੇ ਧਰਮ ਦਾ ਭੇਖ ਪਾੜ ਕੇ ਆਪਾ ਪਰਗਟ ਕਰ ਹੀ ਦੇਵੇਗਾ।ਵਖਰੀ ਗਲ ਕਿ ਬੰਦੇ ਦੇ ਜੀਨਸ (ਮਤਲਬ ਪੁਰਖੀ ਗੁਣ) ਅਜਿਹਾ ਘੱਟ ਹੀ ਹੋਣ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਖੈਰ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਸੀ ਧਰਮੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਡੰਬਰਾਂ ਦੀ। ਅਡੰਬਰ ਭਾਵ ਉਹ ਚੀਜਾਂ ਜੋ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਪਰ ਧਰਮ ਦੇ ਭੇਖ ‘ਚ ਧਾਰਨ ਕਰਨੀਆ ਪੈਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਅੱਡ ਅੱਡ ਕਿਵੇਂ ਜ਼ਾਹਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕੁਝ ਜਾਤੀ ਤਜ਼ਰਬੇ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾ।

5 ਕੁ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਇੱਕ ਪੰਥਕ ਅਦਾਰੇ ‘ਚ ਗੁਰੁ ਘਰ ਦੀਆਂ ‘ਮੌਜਾਂ’ ਮਾਨਣ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਪ੍ਰਪਤ ਹੋਇਆ। ਧਰਮੀ ਅਖਵਾਉਣ ਤੇ ਧਰਮੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓ ਦੇਖਣ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆਂ ਮੌਕਾ ਸੀ। ਸਾਡੀਆਂ ਪੰਥਕ ਸੰਸਥਾਂਵਾਂ ‘ਚ ‘ਬੱਧਾ ਚਟੀ ਜੋ ਭਰੇ’ ਵਾਲਾ ਰੁਝਾਨ ਆਮ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਾਇਦ ਤਾਹੀਓ ਹੀ ‘ਨਾ ਗੁਣ ਨਾ ਉਪਕਾਰ’ ਵਾਲੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿਆਪੀ ਹੋਈ ਹੈ। 70 ਦੇ ਕਰੀਬ ਗੁਰਮਤਿ ਦੇ ਵਿਦਾਅਰਥੀਆਂ ਦਾ ਢਿੱਡ ਭਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕੋ ਇਕ ਲਾਂਗਰੀ ਬਾਬਾ ਦੇਸਾ ਸਿਉ ਅੱਤ ਦੇ ਕੌੜੇ ਬਚਨ ਬੋਲਣ ਦਾ ਆਦੀ ਸੀ ।ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਇਹ ਵੀ ਕੋਈ ‘ਪੂਰਬ ਜਨਮ ਕੇ ਮਿਲੇ ਵਿਯੋਗੀ’ ਵਾਲੀ ਗੁਝੀ ਰਮਝ ਸੀ ਬਾਬੇ ਦਾ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰੇਮ-ਪਿਆਰ ਸੀ। ਸਵੇਰ ਦੇ ਮਿਸੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦੇ ਪਕਾਉਣ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਬਾਬਾ ਆਦਤਨ ਇਸ਼ਨਾਨ ਦੀ ਸੋਧਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਧਰ ਆਦਤਨ ਲਾਪਰਵਾਹ ਤੇ ਗਾਲੜ੍ਹੀ ਤਬੀਅਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਅਕਸਰ ਲੰਗਰ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਪੁੰਹੁਚਦਾ ਸੀ ਪਰ ਵਾਰੇ ਜਾਈਏ ਦੇਸਾ ਸਿਉ ਦੇ ਮੇਰੇ ਪਰਸ਼ਾਦੇ ਤੇ ਦੁੱਧ (ਜਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਖਾਲਸਾਈ ਬੋਲਿਆ ਅਨੁਸਾਰ ਰੋਟੀਆਂ ਨੂੰ ਗੱਫੇ ਤੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰ ਆਖਦਾ) ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਾਂਭੇ ਹੁੰਦੇ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਗੱਲੀਂ ਰੁਝਿਆਂ ਜਦੋਂ ਮੈ ਰੋਟੀ ਦੇ ਟਾਇਮ ਤੋਂ ਲੇਟ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਦੇਖਿਆਂ ਲੰਗਰ ‘ਮਸਤਾਨੇ’ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਬਾਬੇ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵੱਲ ਦੌੜ ਲਾਈ । ਜਿਥੇ ਬਾਬਾ ਕਮਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਅਟੈਚ ਬਾਥਰੂਮ ‘ਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਡਿਹਾ ਸੀ। ਬਾਬੇ ਨੂੰ ਮਾਰੀਆਂ ਵਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਜਦ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਾ ਆਇਆਂ ਤਾਂ ਸਿਆਲਾਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੜਕੇ ਤੋਂ ਨਿਰਵੇਂ ਕਾਲਜੇ ਲੱਗੀ ਵਾਢਵੀ ਭੁੱਖ ਨੇ ਬਾਥਰੂਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਝਾਕਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਰੋਸ਼ਨਦਾਨ ਥਾਣੀ ਅੰਦਰ ਝਾਕਦਿਆਂ ਬਾਬਾ ਸ਼ਬਦ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ‘ਚ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆਂ ਤੇ ਬਾਬਾ ਕਹਿਣ ਲਈ ਮੂੰਹ ਭਰੀ ਹਵਾ ਹਾਸੇ ਦੇ ਰੂਪ ‘ਚ ਫਾਹ-ਫਾਹ ਕਰਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੀ। ‘ਓ ਬਾਬਾ ਆਹ ਕੀ ?’ਮੂੰਹ ਜਬਾਨੀ’ ? ਬਾਬਾ ਵੀ ਝਿੱਥਾਂ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਹੱਸਿਆਂ.. “ਨਹੀਂ ਯਾਰ ਅੱਜ ਘਰੋਂ ਕਛਿਹਰਾ ਲਿਆਉਣਾ ਭੁਲ ਗਿਆ ਸੀ, ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਭੀ ਇਹ ਗਿੱਲਾ ਕਿਉ ਕਰਨਾਂ, ਧੂੰਦਾਂ ‘ਚ ਤਾਂ ਤਾਰ ਤੇ ਪਾਏ ਨਹੀਂ ਸੁਕਦੇ ਤੇੜ ਪਾਇਆ ਕਿਥੇ ਸੁਕਣਾਂ ।” “ਪਰ ਬਾਬਾ ਕਹਿੰਦੇ ਸਿੱਖ ਦਾ ਕਛਿਹਰਾ ਤੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਜੁਦਾ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾਂ ਚਾਹੀਦਾ”, ਮੈ ਵੀ ਆਪਣੇ ਗੂੜ-ਗਿਆਨ ਦਾ ਤੋੜਾ ਝਾੜਿਆ। ਇਸ ਵਾਰ ਬਾਬਾ ਖਿੜ ਕੇ ਹੱਸਿਆ ਬਾਥਰੂਮ ਦੇ ਬੂਹੇ ਤੋਂ ਪਾਸੇ ਹੱਟ ਕੇ ਖੜੇ ਨੂੰ ਅਵਾਜ ਮਾਰ ਕੇ ਕਹਿੰਦਾ ਕੰਜਰਾਂ ਹੁਣ ਵੇਖਣ ਲੱਗਾ ਸਾਂ ਤਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਵੇਖ ਤਾਂ ਲੈਦਾ, ਆਹ! ਵੇਖਿਆਂ ਨਹੀ ? ਮੈਂ ਧੌਣ ਨੇੜੇ ਕਰ ਅੰਦਰ ਝਾਕਿਆਂ ਬਾਬੇ ਨੇ ਕਿਲੀ ਤੇ ਟੰਗੇ ਕਛਿਹਰੇ ਦਾ ਨਾਲਾ ਫੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਕੀ ਆ? ਮੇਰੇ ਪੁਛਣ ਤੇ ਬਾਬਾ ਭਾਰੀ ਮਸੂਮੀਅਤ ਨਾਲ ਬੋਲਿਆਂ “ਮੈਂ ਕਛਿਹਰਾ ਕੋਈ ਤਨ ਤੋਂ ਜੁਦਾ ਥੋੜਾ ਕੀਤਾ, ਆਹ ‘ਕਰੰਟ’ ਤੇ ਆ ਹੀ ਰਿਹਾ ਨਾ ਨਾਲੇ ਨਾਲ”। ਬਾਬੇ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਹਾਸੇ ਦਾ ਜਿਹੜਾ ਕਰੰਟ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਉਸ ਕਰੰਟ ਨੂੰ ਇਹ ਸਤਰਾਂ ਲਿਖਦਿਆਂ ਮੈ ਅੱਜ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ।
ਗੱਲ ਹੁਣ ਸਹਿਜੇ ਸਮਝ ਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਛਿਹਰੇ ਦਾ ਬੰਧਨ ਬਾਬੇ ਵਰਗੇ ਖੁੱਲੇ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਬੰਦੇ ਦੇ ਅਨਕੂਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੋਂ ਉਸ ਨੇ ਬੰਧਨ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦਾ ਜੁਗਾੜ ਵੀ ਲੱਭ ਲਿਆ ।ਧਰਮਾਂ ਵਾਲੇ ਲੱਖ ਆਖਣ ਇਹ ਕਰਨਾਂ ਹੀ ਪੈਦਾ ਹੈ । ਮੇਰਾ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਮਿੱਤਰ ਬੱਕਰ ਈਦ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸ਼੍ਰੀ ਨਗਰ ਦੇ ਬਜ਼ਾਰਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੱਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈ ਮਨ ਦਾ ਸੰਕਾਂ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸੁਆਲ ਪੁਛਿਆਂ ਕਿ “ਬੱਕਰੀਦ ਤੇ ਬੱਕਰੇ ਨੂੰ ਜਿਬਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਪੜ੍ਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਸਲਾਮੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਬੱਕਰਾ ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਸਮਾਂ ਲਗਦਾ ਹੋਊ”? ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਉਹਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ‘ਇਟ ਡਿਪੈਂਡਸ ਆਨ ਇਨਡਿਊਜਅਲਸ਼ ਸਪੀਡ’ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ 4-5 ਮਿੰਟ ਲੱਗ ਹੀ ਜਾਦੇ ਹੋਣੇ ਆ। ਮੈਂ ਇਹ ਜਾਨਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੁਸੀ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਚਲੋਂ ਏਸੇ ਬਹਾਨੇ ਇਸ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ’ਤੇ ਖੁਦਾ ਨੂੰ ਏਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਯਾਦ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਜਾਦਾ। ਆਖਰ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਤਦਾਦ ‘ਚ ਜਾਨਵਰ ਵੱਡਿਆ ਜਾਦਾ। ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਜੁਆਬ ਵੀ ਕਰੰਟ ਲਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੀ ਸੀ ਅਖੇ “ਏਨਾਂ ਟਾਇਮ ਕਿਸ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਆਪਣਾਂ ਈ ਜੁਗਾੜ ਕਰਨਾਂ ਪੈਦਾ”। ਮੈਂ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੁਛਿਆ ਉਹ ਕਿਵੇਂ? ਕਹਿੰਦਾ “ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਧੌਣ ਵੱਢਣ ਵਾਲੇ ਛੁਰੇ ਤੇ ਹੀ ਉਹ ਕਲਾਮ ਲਿਖਿਆਂ ਹੁੰਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਅੱਧੇ ਵਾਰੀ ਪੜ੍ਹ ਲੈਦੇ ਫਿਰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਉਹੀਉ ਚੱਲੀ ਜਾਦਾ, ‘ਜੋ ਉਸ ਕੋ ਪੜ੍ਹਾ ਵੋ ਤੁਝੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾ’, ‘ਜੋ ਉਸ ਕੋ ਪੜ੍ਹਾ ਵੋ ਤੁਝੇ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾ । ”
                                                                *ਬੱਧਾ ਚਟੀ ਜੋ ਭਰੇ ਨਾ ਗੁਣ ਨਾ ਉਪਕਾਰ॥
                                                                                                ਸਲੋਕ ਮ:2

Read more...

ਬਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਵਨਗੀਆਂ

ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਦਿੱਲੀ

ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਧੀਂਗ ਤੋਂ ਧੀਂਗ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ।ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿੱਧੇ ਸਾਧੇ ਅਤੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਸਾਫ ਬੰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮੇਰਾ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਵਾਹ ਪਿਆ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਾ ਕਿ ਚਾਂਦੀ ਕਿਸ ਭਾਅ ਵਿਕਦੀ ਏ..! ਗੱਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਏ ਜੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨ ਦਿੱਲੀ ਆਇਆ ਤਾਂ ਬੜੇ ਲੋਕ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਮਿਲੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਗਲਤੀ ਤਾਂ ਕੀ ਬੋਚਣੀ (ਛੁਪਾਣੀ) ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਸਗੋਂ ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਖਿੱਚਣ ਵਿਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।ਚਲੋ ਜੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਆਪ ਬਚਾਉਣ ਵਿਚ ਲੱਗੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਪਰ ਕਦੇ ਤਰਸ ਆਉਦਾ, ਕਦੇ ਹਾਸਾ ਆਉਦਾ ਪਰ ਇਹ ਲੋਕ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ ਤੋਪ ਸਮਝਦੇ।ਇਹਨਾਂ ਤੋਪਾ ਤੋਂ ਐਨਾ ਡਰ ਲੱਗਦੈ ਕਿ ਪਤਾਂ ਨਹੀਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਮੂੰਹ ਕਿੱਦਰ ਨੂੰ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਿਉਕਿ ਇਹਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਘਰ ਪੱਟਣ ਲੱਗਿਆ ਕੁਝ ਸੋਚਣਾ ਥੋੜਾ ਏ..! ਬਾਕੀ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਪਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸ ਦਾ ਕਦੋਂ ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਪਿਆਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਪੁਲ ਬੰਨ ਦੇਣ ।ਹੁਣ ਤਾਂ ਤੁਸੀ ਸਮਝ ਹੀ ਗਏ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿੰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ..ਜੀ ਹਾਂ ਸਹੀਂ ਪਹਿਚਾਣਿਆ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਦੋਗਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਜਿੰਨਾਂ ਹਰ ਪੈਰ ਤੇ ਮੁਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਏ ਅਤੇ ਜਿੰਨਾਂ ਦਾ ਅਗਲਾ ਬੋਲ ਤੇ ਕਦਮ ਕੋਈ ਵੀ ਭੁਚਾਲ ਲਿਆ ਸਕਦਾ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਵੀ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਲਮਾਵਰ ਹੁੰਦੀ ਏ ਜਦ ਸੇਰ ਨੂੰ ਸਵਾ ਸੇਰ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਗਲਤੀ ਮੰਨਣ ਲੱਗਿਆ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਲਗਾਉਦੇ,ਪਰ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵੀ ਸਿੱਖਣਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ,ਸਿੱਖਣ ਵੀ ਕਿਉ..? ਇਹ ਤਾਂ ਵਿਦਵਾਨ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਅਤੇ ਘਰੋਂ ਇਹ ਸਮਾਜ ਬਦਲਣ ਚੱਲੇ ਸੀ ।
ਚਲੋ ਦੋਗਲੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਛੱਡੋਂ… ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਝੂਠੇ ਅਤੇ ਫੋਕੀ ਟੌਹਰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਪਰ ਦਿਲ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾਉਦਾ ਹਾਂ ਜੋ ਧੱਕੇ ਦੇ ਸਕੇ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਵਿਚ ਧੋਖਾ ਖਾਏ ਹੋਏ ਦਰ ਦਰ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਦੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਦਵਾਈ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾ ਕੇ ਮਿਲਦੀ ਹਮਦਰਦੀ ਹੀ ਏ ਪਰ ਅਫਸੋਸ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ ਗਲਤੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਜਿਸ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਸਾਥੀ ਲੱਭਣਾ ਪੈਂਦਾ ਏ । ਜੋ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਝ ਹਮਦਰਦੀ ਭਰੇ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲੇ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਲਈ ਗੁਲੂਕੋਜ਼ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ..।ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਲੋਕ ਤਾਂ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਮਾਰੇ ਨੇ ਜਿੰਨਾਂ ਲੱਗੀਆ ਵੇਲੇ ਤੀਆਂ ਵਰਗੇ ਦਿਨ ਲੰਘਾਏ ਨੇ ਜੋ ਅੱਜ ਇਕੱਲਿਆਂ ਲਈ ਵਿਛੋੜੇ ਵਿਚ ਦਿਨ ਕੱਢਣੇ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਡੰਗ ਸਹਿਣ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਗਿਆ ਏ।ਹਾਏਏਏ … ਬੇਚਾਰਾ ਇਸ਼ਕ ਵਿਚ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਇਆ ਭਾਈਚਾਰਾਂ ……।
ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਯਾਰੋ ਦਿਲ ਰੱਖੋ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਥੋੜਾ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਲਈਏ ਜਿੱਥੇ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਇਕ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਕੈਟਾਗਿਰੀ ਵਾਲਾ ਭਾਈਚਾਰਾ ਸਾਡਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਏ ।ਇਹ ਜੀ ...ਉਹ ਲੋਕ ਨੇ ਜੋ ਸਤਿ ਸ਼੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਦੇ ਬਹੁਤ ਭੁੱਖੇ ਨੇ ਭਾਵ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੀ ਲੋੜ ਏ ।ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਫੂਕ ਸ਼ਕਾ ਕੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਏ ਬੱਸ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਵਿਚ ਸਿਫਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕਲ੍ਹਾ ਹੋਵੇ।ਫਿਰ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਪੈਸਿਆ ਦੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਵਾਹ ਹੁੰਦੀ ਏ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ....।ਇਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਆਪ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੇਗਾਨਿਆ ਦੀ ਵੀ ਕੋਈ ਪਹਿਚਾਣ ਨਹੀਂ ਪਰ ਉਂਝ ਆਪ ਜੀ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆਂ ਬੜਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਏ …!ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਵੀ ਖਾਸੀਅਤ ਏ ਜੂ ਕਿ ਜੇ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਨਾ ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਹ ਭੁੱਖੇ ਵੀ ਸੌ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋ ਤਿੰਨ ਸਹੇਲੀਆਂ ਨਾਲ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕਈ ਕਈ ਘੰਟੇ ਠਰਕ ਜ਼ਰੂਰ ਭੋਰਨੀ ਹੁੰਦੀ ਏ । ਦੇਖਿਆ ਕਿੰਨੇ ਮਹਾਨ ਲੋਕ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇਕ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਰੂਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਵੇਲੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਖਿਆਲ ਹਰ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿਉਕਿ ਇਹ ਬਾਈ ਜੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇ । ਜੇ ਕੋਈ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਕੋਤਾਹੀ ਵਰਤਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਬੁਲਾਣਾ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਲੈਣ ਅਤੇ ਹੱਸਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਈ ਖੁੰਝ ਜਾਣਾ ਏ ।ਸੋ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਜੀ ..ਏ ਬਾਈ ਜੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇ..... ! ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧੱਕੇ ਦੇ ਬਾਈ ਜੀ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ……!
ਮੋਬਾਈਲ ਨੂੰ: 09717540022

Read more...